ګاونډي هېوادونه

شاید عمده‌ترین توجه جهت همکاری به مهاجرین و یا برگشت آن‌‌ها به کشور، برداشتن عوامل مهاجرت در یک کشور باشد. اما در افغانستان هر نظامی که رویکار آمده تلاش کرده است پالیسی نرمی را نسبت به مهاجرین اتخاذ نماید و لکن اغلب نتوانسته اند عوامل مهاجرت را رفع و زمینه عودت اتباع این کشور را فراهم نمایند.

ممکن د کډوالو سره د همکاری یا هیواد ته د بیرته راستېدونکو کډوالو ستونزو ته د رسیدنې څخه،  ترټولو مهم پام باید په یو هیواد کې د کډوالۍ عوامل لرې کول وي. که څه هم په افغانستان کې هر نظام چې واک ته رسېدلې د کډوالو او کډوالۍ په وړاندې یی نرمه تګلاره غوره کړي، خو اکثره یې د مهاجرت د عواملو د له منځه وړلو او د دغه هیواد د اتباعو د راستنیدو لپاره د زمینې په برابرولو کې پاتې راغلي دي.

اینکه سیاست اقتصادی ایران در قبال افغانستان سه موضوع عمده را شامل می‌شود موضوع نخست رشد صادرات و رساندن آن به ده میلیارد دالر و موضوع دوم استفاده از مسیر افغانستان برای دسترسی به آسیای مرکزی و چین و سوم سرمایه‌گذاری در بخش‌های زیربنایی در افغانستان می‌باشد.

د افغانستان په اړه د ایران په اقتصادي سیاست کې درې عمده مسایل شامل دي، لومړۍ مسأله د صادراتو وده او د هغې لس میلیارد ډالرو ته رسول او دویمه مسأله منځنۍ اسیا او چین ته د لاسرسي لپاره د افغانستان د جغرافیې کارول دي او درېیمه په افغانستان کې د زیربناوو په برخو کې پانګونه ده.که څه هم په تېر او اوس دواړو کې د سوداګرۍ توازن د ایران په ګټه دی، خو افغانستان د ځواک د مهمو نقطو په توګه له څو لارو کولای شي له ایران سره اقتصادي تعامل د زیاتوالي لپاره وکاروي.

به عنوان همسایه مهم افغانستان، باید با پاکستان روابط سیاسی را بهتر کرد تا روابط اقتصادی دو طرف تقویت شود زیرا بدتر شدن روابط سیاسی بر روابط اقتصادی تأثیر منفی گذاشته است.

له پاکستان سره دې د افغانستان د يو مهم ګاونډي په توګه سياسي اړيکې ورغول شي ترڅو د دواړو لوريو ترمنځ اقتصادي اړيکې  پياوړې شي ځکه سياسي اړيکو خرابوالي پر اقتصادي  اړيکو منفي  اغيزه کړې ده.

حکومت‌ها نیز مسؤلیت دارند که برای رفع نیاز‌های اولیه‌ی مردم خویش پیوسته تلاش نموده، با درک ضرورت‌ها توجه جدی ادارات مربوطه را نسبت به عدم وقوع جامعه در فاجعه انسانی، مبذول داشته به زود ترین فرصت اقدامات عملی را روی دست گیرند.