CSRS | مرکز مطالعات استراتیژيک و منطقوی | د ستراتېژیکو او سیمه ییزو څېړنو مرکز
مرکز مطالعات استراتیژيک و منطقوی دستراتېژیکو او سیمه ییزو څېړنو مرکز
د چابهار بندر د سیمې د هېوادونو ترمنځ د اقتصادي اړیکو د راتلونکي لپاره خورا مهم او حیاتي دی. هند، د یو سیمه ییز اقتصادي ځواک په توګه، هڅه کوي چې له دې سيمې څخه پاکستان لرې وساتي او د مرکزي اسیا او افغانستان بازارونو ته خپل لاسرسی پراخ کړي، ترڅو خپلو صنعتي بازار ته خام مواد چمتو کړي او له بلې خوا، خپل بشپړ شوي محصولات په دې هېوادونو کې وپلوري، په دې توګه د راتلونکو لسیزو لپاره خپله اقتصادي وده تضمین کړي.
امریکا در یک دور خاص با پیشه کردن استراتژی انزواگرایی که به دکترین مونرو مشهور بود توانست از مناقشات بینالمللی خود را دور بسازد. هرچند ترامپ واضحاً از انزواگرایی یاد نکرده اما از یک چشمانداز از فحوای عملکرد و سیاستهایش برمیآید که شاید وی به اتخاذ سیاست انزواگرایی مونرویی روی آورده باشد. با اینکه برخی از شواهد این فرضیه را پشتیبانی میکند اما فرضیه دومی که دلالت بر عملگرایی منفعتجویانه دارد بیشتر محتمل است. همانطور که توضیح داده شد، امریکا زمانی به یک ابرقدرت تبدیل شد که رویکرد بینالمللیگرایی اتخاذ کرد.
امریکا متحده ايالاتو وکولای شول چې د مونرو دوکتورينو په نوم د انزوا کولو ستراتیژۍ په غوره کولو سره ځان له نړیوالو شخړو څخه لرې کړي. که څه هم ټرمپ په ښکاره ډول د انزويي بهرنۍ پاليسي غوره کولو یادونه نه ده کړې، خو د هغه د کړنو او پالیسیو د محتوا له نظره، داسې ښکاري چې هغه ممکن د مونرو په څیر د انزوا کولو پالیسي غوره کړې وي. ځینې شواهد د دې فرضیې ملاتړ کوي، دوهمه فرضیه، چې ډېره عملي برېښي هغه دا ده چې، امریکا هغه وخت یو زبرځواک شو کله چې یې نړیوالتوب چلند غوره کړ.
در مجموع، سیاستهای ترامپ نسبت بهافغانستان نه تنها اورا در اهداف خویش ناموفق میسازد، بلکه بحرانهای انسانی، اقتصادی و سیاسی را در جامعه افغانی عمیق تر خواهد کرد. رویکرد دوگانه ترامپ، که از یکسو بهدنبال عدم حضور نظامی امریکا و از سوی دیگر فشار بر امارت اسلامی و سیاسی کردن کمکهای بشری به افغانستان ، هرگز نخواهد توانست بهبحران افغانستان راه حلی مناسب پیدا کند. زیرا آینده وضعیت افغانستان وابسته بهتحولات داخلی و نقش سایر قدرتهای جهانی باقی خواهد ماند. نظر بهموقعیت خاص استراتژیکی این کشور، اقدامات هیچ یک از قدرتهای جهانی بهتنهایی در این کشور کارساز نخواهد بود.
پس از رویکار آمدن مجدد امارت اسلامی روابط ایران و افغانستان کما في السابق برقرار ماند. علاوه بر این در طول سه سال گذشته هر دو طرف تلاش کردند جهت ارتقای روابط حسنه، از ظرفیتهای متقابل یکدیگر در راستای افزایش تعاملات اقتصادی بهرهور شوند. در این اواخر ایران با فرستادن وزیر خارجه به کابل تلاش کرده است تا سطح روابط خود با کابل را بیشتر سازد.
اسلامي امارت له بیا راتګ وروسته، د ایران او افغانستان اړیکې د پخوا په څېر پاتې شوې. سربېره پردې، په تېرو دریو کلونو کې، دواړو خواوو هڅه کړې چې اړیکې ښې پیاوړې کړي او د اقتصادي تعاملاتو د زیاتوالي لپاره د یو بل له متقابل ظرفیتونو څخه ګټه پورته کړي. په دې وروستیو کې، ایران هڅه کړې چې کابل ته د خپل بهرنیو چارو وزیر په لېږلو له کابل سره خپلې اړیکې ښې کړي.
با توجه به مطالب فوق دیده میشود رژیم صهیونیستی علی رغم وحشیگریهای خویش ضمن خسارات هنگفت نظامی و شکست استراتیژیکی، نتوانسته در طول جنگ به هیچ یک از اهداف خویش دست یابد. اما دیده میشود نظر به عوامل متعدد چون فشارهای امریکایی، تلاشهای منطقهای چون میانجیگری کشورهای چون قطر و مصر و همچنین استواری مردم فلسطین و مقاومت پیگیرانه و شجاعانه مقاومت فلسطینی که از سرباز تا قائد در خط مقدم علیه رژیم صهیونیستی با امکانات امریکایی اش میجنگیدند؛ تن به این توافق داد که به معنای واقعی او را به هیچ یک از خواستهایش جز آزادی اسرای صهیونیستی از قید حماس که در مقابل آن اسرای فلسطینی که حتی در مواردی در برابر یک اسیر صهیونیستی 50 تن از اسرای فلسطینی آزاد میشوند، نمیرساند.
د پورته مطالبو په نظر کې نیولو سره، ښکاري چې اسرائیلي رژیم د خپلو ټولو وحشتونو او بريدونو او ظلمونو سره بيا هم د جګړې له لارې خپلو موخو ته نه دی رسیدلی، خو د مختلفو عواملو لکه د امریکایانو فشارونه، د سیمې هیوادونو لکه قطر او مصر منځګړیتوب هڅې او د فلسطیني مقاومت د خلکو استقامت، چې له سرتیرو څخه تر قايدینو پورې په لومړۍ کرښه کې د اسرائیلي رژیم په وړاندې د امریکایی امکاناتو سره جګړه کوله، سبب شوي چې د اوربند هوکړه ومني.
باتوجه به بررسیهای انجام شد میتوان چنین نتیجه گرفت که سال ۲۰۲۴ میلادی سالی پر جنب و جوش بود. بهلحاظ سیاسی در این سال جابجاییهای زیادی در حکومتهای تعداد زیادی کشورها انجام شد که برخی از آنها مانند چرخیدن قدرت از دموکراتها به جمهوریخواهان بهخصوص آمدن چهرهای جنجالی چون دونالد ترامپ برای جهان در آینده سرنوشتساز میباشد.
د ترسره شویو مطالعاتو له مخې، دا نتیجه اخېستل کېدی شي چې ۲۰۲۴ کال د افغانستان لپاره یو متحرک کال و. له سیاسي پلوه، سږ کال د ډېرو هېوادونو په حکومتونو کې ډیر بدلونونه راغلل، چې ځینې یې، لکه د دیموکراتانو څخه جمهوري غوښتونکو ته د واک لیږد، په ځانګړې توګه د ډونالډ ټرمپ په څیر د جنجالي شخصیت بیا ځلې واک ته رسېدل چې په راتلونکي کې د نړۍ لپاره اغېز لرونکی دی.
