هفته گذشته چهارده ولایت افغانستان شاهد سرازیر شدن سیلاب های شدید موسمی بود. این سیلاب ها زیان های جانی و مالی را نیز به همراه داشته است که از آن جمله شهر چاریکار مرکز ولایت پروان بیشترین آسیب را دیده است.[1] پس از پروان؛ ولایت های کاپیسا، کابل، میدان وردک، پنجشیر، لوگر، پکتیا، پکتیکا، ننگرهار، خوست، نورستان، بامیان، لغمان و غزنی ولایاتی اند که با درجات مختلف به نحوی از اثر جاری شدن سیلاب ها خساره مند گردیده اند.[2]
هر چند افغانستان از جمله کشورهایی است که همه ساله از اثر جاری شدن سیلاب ها و حوادث طبیعی دیگر به شکل از اشکال متضرر می گردد. اما، این بار سیلاب ها فاجعه ی را به همراه داشته است که طی یک دههء اخیر کم سابقه بوده است. در این تحلیل در پی آنیم تا موضوع جاری شدن سیلاب های اخیر در کشور را مورد بررسی همه جانبه قرار دهیم.
زیان های وارده
روز سه شنبه ۱۱ سنبله سال ۱۳۹۹ هـ ش غلام بهاء الدین جیلانی وزیر دولت در امور حوادث کشور در طی کنفرانس مطبوعاتی اظهار داشت: «سیلاب ها در ولایت های پروان، کاپیسا، پنجشیر، میدان وردک، لوگر، کابل، ننگرهار، پکتیا، خوست، نورستان، کنر، لغمان، بامیان و غزنی جاری شد که در اثر آن به تعداد ۱۹۰ تن شهید شدند که هنوز هم آمار در حالت تغییر است، ۱۷۲ تن زخمی و به تعداد ۱۰۵۵ باب منزل مسکونی کاملاً تخریب شده و همچنین به تعداد ۲۹۶۰ منزل مسکونی به صورت قسمی تخریب گردیده اند.»[3].Top of Form
از بین رفتن ده هزار مواشی، هزاران هکتار زمین زراعتی و باغ ها، صدها دوکان و تعدادی از موترها از اضرار دیگری اند که به آسیب رسیده گان سیلاب ها در چهارده ولایت کشور رسیده است.
از میان چهارده ولایت آسیب دیده از سیلاب، شهر چاریکار مرکز ولایت پروان به عنوان کانون حوادث طبیعی اخیر، بیشترین ضرر را متحمل گردیده است. با استناد به گفته ی غلام بهاءالدین جیلانی وزیر دولت در امور حوادث افغانستان، تلفات حادثه در پروان ۱۲۱ نفر کشته، ۱۳۶ نفر زخمی و ۱۵ نفر ناپدید می باشد. که از این میان بیشترین کشته شده گان و مجروحان را زنان و کودکان تشکیل می دهد. به گفته جیلانی هنوز عملیات نجات جریان دارد و احتمال اینکه آمار قربانیان بالا برود دور از تصور نیست.[4]
تخریب ۵۰۰ منزل مسکونی، از بین رفتن صدها دوکان، ویرانی صدها هکتار زمین زراعتی و باغ ها، و تخریب تعدادی از وسائط نقلیه و عراده جات از زیان های مالی است که به ولایت پروان رسیده است. هنوز عملیات نجات پایان نیافته و سروی دقیق از خساراتی مالی و جانی صورت نگرفته و اینکه آمارهای ارائه شده جانی و مالی تغییر کنند دور از احتمال نمی تواند باشد.[5]
علاوه بر این کانال (نهر) چاریکار نیز متضرر گردیده است. شماری زیادی از مردم ولایت پروان از کانال مذکور برای آبیاری زمین های زراعتی و باغ های شان استفاده می نمایند، و نیز این کانال در تغذیه آب های زیرزمینی در مناطق ذکر شده، از اهمیت به سزایی برخوردار می باشد.
پس از پروان؛ به اساس ترتیب عددی کاپیسا، کابل، ننگرهار، میدان وردگ، پنجشیر و پکتیا با داشتن ۲۰، ۱۰، ۸، ۸، ۳ و ۱ قربانی، در رده های دوم تا هفتم ولایات آسیب دیده قرار دارند.[6] هر چند زیان های مالی وارده بر این ولایت ها مشخص نیست، اما، احتمال اینکه صدها میلیون افغانی ضرر مالی به این ولایت ها رسیده باشد، دور از تصور نیست.
همکاری ها با آسیب دیده گان
به دنبال واقع شدن فاجعه سیلاب ها در چهارده ولایت افغانستان از جمله ولایت پروان، شخصیت ها و نهاد های دولتی، نهاد های بین المللی، موسسات خیریه، افراد با احساس و نیروهای حمایت قاطع دست مساعدت را بسوی ولایت های آسیب رسیده به خصوص ولایت پروان دراز کردند.
تمیم عظیمی سخنگوی وزارت دولت در امور حوادث افغانستان از رسیدن مواد غذایی به چهارده ولایت کشور خبر داده و گفته است که به چهار هزار خانواده آسیب دیده مواد غذایی توزیع شده است. وی اضافه نموده است که روند توزیع مساعدت های دولتی جریان داشته و طی این روند به خانواده های قربانیان مبلغ ۵۰۰۰۰ افغانی و برای هر زخمی مبلغ ۲۵۰۰۰ افغانی کمک نقدی توزیع می شود، که تا به حال ۱۰۶ تن در ولایت پروان این کمک نقدی را دریافت کرده اند.[7]
اردوی ملی افغانستان نیز در عرصه های مختلف از جمله در عرصه کشیدن اجساد گیرمانده گان از زیر آوارها مصروف مدد رسانی به آسیب دیده گان بوده است.
در همین حال شماری از ادارات بین المللی، از جمله آژانس توسعه بین المللی امریکا، یونسف یا اداره حمایت از کودکان سازمان ملل متحد، سازمان غذایی ملل متحد، جمعیت هلال احمر ایران و سازمان ناتو از آغاز کمک های شان به آسیب رسیده گان سیلاب های اخیر در کشور خبر داده است.[8] شماری از شخصیت های سیاسی و غیر سیاسی، نهادهای خیریه، شرکت های تجارتی و نهاد های مدنی نیز دست مساعدت را بسوی سیلاب زده گان در چهارده ولایت کشور دراز نموده اند. در این میان نهاد خیریه احساس و انجمن طبی اسلامی افغانستان (ایما) توسط رضاکاران خویش بسوی سیلاب زده ها در ولایت های مختلف از جمله پروان و میدان وردگ شتافته و برای ۱۱۰ خانواده در ولایت پروان کمک نقدی توزیع نموده است.[9] و نیز تیم رضاکار صحی (ایما)، زمینه ارائه خدمات صحی در ولایت پروان را مورد و بررسی قرار داده است.
نیاز های بنیادین
شکی وجود ندارد که جاری شدن سیلاب ها در چهارده ولایت کشور، به شمار زیادی از خانواده ها آسیب جدی و در خور توجه رسانیده است. طوری که برگشت شان به زنده گی عادی (شبیه زنده گی قبل از سرازیر شدن سیلاب ها) به حجم میلیون ها دالر هزینه مالی کار دارد. اما لازم است این کمک ها به دور از دستان مفسد وبا شفافیت کامل به مصرف برسد. علاوه برین، اولویت ها در احیای مجدد مناطق سیلاب زده باید رعایت گردد.
در گام نخست جاده های عمومی، جاده های فرعی، منازل مسکونی، زمین های زراعتی، باغ ها، دکاکین، کانال های کوچک و یا بزرگ و آب رو ها به پاک کاری نیاز دارند؛ که به گفته دولت افغانستان این کار آغاز شده است و شماری از جاده های عمومی و فرعی نیز پاک کاری گردیده و به روی عبور و مرور وسایط نقلیه باز شده است. محمد اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان به والی پروان اطمینان داده است که وزارت مالیه و اداره عملیاتی ارگ ریاست جمهوری را برای طرح بازسازی نهر چاریکار مکلف ساخته است.[10]
کار بعدی این است تا با خانواده هایی که از اثر سیلاب ها، خانه های مسکونی شان را از دست داده اند؛ حد اقل درحدی همکاری صورت گیرد که خانه های شان دوباره قابل رهایش گردد و البته این کار به بودجهء کافی و همکاری جامعهء نیاز خواهد داشت. علاوتاً توزیع زمین بخاطر اعمار خانه های رهایشی برای فامیل هایی ضروری خواهد بود که اعمار خانه در موقعیت قبلی به اثر تخریب سیلاب ها ممکن نمی باشد.
سومین گام، باز گردانیدن بیجا شده گان سیلاب های اخیر به خانه و کاشانهء شان است که طبعاً بدون همکاری نزدیک ارگان های حکومتی و همکاری های مردمی ممکن نمی باشد.
شماری از فامیل های آسیب رسیده، همه دار و ندار زندگی شان را از دست داده اند، این فامیل ها به همکاری بیشتری نیاز دارند تا دوباره به پای خود ایستاده شوند.
نتیجه
متأسفانه سیلاب های اخیر درحالی کشور ما را مورد حمله قرار داد که هنوز از تأثیرات سوء ویروس کرونا نجات نیافته است. در میدان مساعدت های عاجل؛ تعداد زیادی از نهادهای ملی و بین المللی، افراد و اشخاص، سیاسیون و غیر سیاسیون دست و آستین بالا زده اند که همه قابل ستایش اند. اما، کارهای اصلی در پس از نیازهای عاجل و ضروری قرار دارند، که آن عبارت از برگرداندن آسیب دیده های سیلاب به زنده گی عادی می باشد، که ملیاردها افغانی هزینه می طلبد.
هر چند این از وظیفه و مسئولیت دولت افغانستان است که آسیب رسیده ها سیلاب های پسین کشور را به زنده گی عادی بر بگرداند. اما، نهادهای ملی و بین المللی نیز مسئولیت اخلاقی دارند که با مردم افغانستان درین شرائط دشوار؛ صادقانه همکاری نمایند. کار مؤسسات خیریهء داخلی، همکاری تجار ملی و افراد با احساس را درین راستا نمی توان کم ارزش تلقی نمود. والبته کار مساجد و منابر و هم چنان برنامه های اختصاصی رسانه ها نیز بخاطر بسیج افکار عمومی و نظارت از کارکرد حکومت در رابطه همکاری با سیلاب زده گان مهم و اساسی می باشد. همچنان مؤسسات تحقیقاتی کشور نیز می توانند با آماده کردن سروی های دقیق؛ به عمق فاجعه داخل شده و طرح های ابتکاری و عملی ای را بخاطر حل بنیادی مشکل سیلاب ها در کشور، و اجرای تدابیر وقایوی بخاطر تقلیل خرابیهای ناشی از سیلاب ها و حوادث طبیعی دیگر در آینده، تهیه نموده و با مراجع تصمیم گیر شریک سازند.
[1] https://tolonews.com/fa
[2] https://da.azadiradio.com/
[3] https://da.azadiradio.com/
[5] https://ariananews.co/
[7] https://www.bbc.com/persian/afghanistan
[8] https://www.bbc.com/persian/afghanistan
[9] https://www.facebook.com/EhsasWelfareOrganization/posts/