گلبدین حکمتیار: حزب اسلامی می تواند یک کاندید مورد حمایت خود را به پیروزی برساند
آقای وحیدِ مژده، از تحلیل‌گرانی‌که شناختِ قابل ملاحظه از طالبان و گروه حزب اسلامی حکمتیار دارد پیرامون انتخابات و مواقف مخالفین مسلح و اپوزیسیون سیاسی حکومتِ فعلی در یک مقاله‌ای پژوهشی‌اش که به ژورنالِ “تحلیل” فرستاده می‌نویسد:
حزب اسلامی را می توان در شرایط فعلی، یک وزنهء قابل توجه در انتخابات بشمار آورد. سه شاخهء این حزب در کابل فعال اند که بزرگترین آن برهبری ارغندیوال است. بعد از حزب اسلامی برهبری ارغندیوال، شاخه های کوچکتر برهبری وحیدالله سباوون و خالد فاروقی قابل ذکر اند.
حزب اسلامی بخاطر سابقهء درگیری های خونین با جمعیت اسلامی و شورای نظار، در طول سالهای گذشته تحت حمایت رئیس جمهور کرزی قرار داشت و در جریان انتخابات گذشته هم از کرزی به حمایت برخاست. این حزب که می تواند در شرق و جنوب افغانستان تعداد زیادی از مردم را به میدان انتخابات آورد، از یک مشکل رنج می برد و آن تلون مزاج رهبر اصلی آن حکمتیار است.
حکمتیار یکروز اعضای این حزب را که در کابل بسر می برند، افراد خودفروخته می خواند و روز دیگر به آنان پیام می فرستد که باهم متحد گردند.
در اوایل سال جاری هجری شمسی حکمتیار در مصاحبه با شبکهء تلویزیونی المیادین لبنان موقف خود را در رابطه با انتخابات آیندهء افغانستان اعلام نمود. این مصاحبه سوالات دیگری را بمیان آورد و مشخص بود که حکمتیار با مبهم‌گویی و بازی با کلمات می‌خواهد حرف‌هایی را که در دل دارد پنهان سازد. در این مورد سوالات زیادی به وی راجع شد و سرانجام وی مجبور شد تا در مورد موقف خود در رابطه به انتخابات وضاحت بدهد.
وی گفت که شرکت ما در انتخابات به این مسئله رابطه دارد که نیروهای خارجی بصورت کلی از افغانستان خارج می‌شوند و یا بخشی از آنان در افغانستان باقی می‌مانند. اگر نیروهای ناتو بصورت کامل افغانستان را ترک گویند، در آنصورت بهتر است تا حزب اسلامی بصورت مستقیم در این انتخابات سهم بگیرد اما اگر تعدادی از سربازان شان بعد از سال 2014 باقی بمانند، مبارزهء مسلحانهء ما ادامه خواهد یافت اما در عین حال از یک کاندید مناسب هم حمایت خواهیم کرد و ان‌شاءالله حزب اسلامی اکنون در موقعیتی قرار دارد که می تواند یک کاندید مورد حمایت خود را به پیروزی برساند.
من درهردو صورت شرکت در انتخابات را ضروری و سودمند می‌شمارم، در صورتیکه تمام نیروهای خارجی از افغانستان خارج شوند( این احتمال برای من قوی به نظر می رسد) یا عده‌ای در افغانستان باقی بمانند، در صورت اول شرکت کامل و در صورت دوم حمایت از یک کاندید خوب برای من موجه به نظر می‌رسد در مقایسه به اینکه ما از این جریان کنار بمانیم و عده‌ای با بدست آوردن چند دالر و یا یک کرسی ذلیل، با اعتبار و عزت حزب اسلامی تجارت کنند. دراین مورد ان‌شاءالله شورای اجرائیهء حزب اسلامی بزودی تصمیم خواهد گرفت.
این سخنان حکمتیار به پیری می ماند که از مریدان حرف‌ناشنو شکوه دارد اما باید این نکته را در نظر گرفت که امروز تعداد انگشت شماری از اعضای سابق حزب اسلامی در کنار حکمتیار باقی مانده اند. نگرانی از قدرت رقبای سابق بخصوص جمیعت اسلامی و پیروان آن موجب شد تا حزب اسلامی «شاخهء کابل» در طول سالهای گذشته در کنار حامدکرزی احساس مصوونیت نماید. اکنون نیز احتمال می‌رود که این حزب در میدان کارزار انتخاباتی از کسی حمایت نماید که مورد حمایت حامد کرزی است، بدون اینکه به خواست رهبرش حکمتیار توجهی داشته باشد.
طالبان: جانشین کرزی در افغانستان نه، بلکه در واشنگتن انتخاب می‌گردد.
طالبان به عنوان قدرتی که توانِ مختل ساختنِ انتخابات را از راه نظامی دارند، در این کارزار بعنوان یک عامل قابل محاسبه اند.
نظر طالبان در مورد انتخابات اینست که در شرایطی که افغانستان تحت اشغال نیروهای اشغالگر قرار دارد، هیچ انتخاباتی نمی‌تواند آزاد و هیچ انتخابی ناشی از ارادهء مردم باشد. کسی که باید جانشین کرزی گردد، نه در افغانستان، بلکه در واشنگتن انتخاب می‌گردد.
از آنجایی که طالبان هرگونه مذاکره با حکومت کرزی را تا کنون رد کرده اند، احتمال دارد که در مورد حکومت آینده هم همین موقف را داشته باشند بخصوص اگر رئیس جمهور آینده از تیم حاکم فعلی و حامی تداوم حالت موجود باشد.
بنابراین طالبان در جریان انتخابات تمام تلاش خود را انجام خواهند داد تا مانع انتخابات گردند. در نتیجه انتخابات بحای اینکه در ایجاد ثبات کمک نماید، اختلافات جدیدی را میان رئیس جمهور پیروز بدر آمده از انتخابات و شکست خورده ها بمیان خواهد آورد که در آنصورت حکومت بعدی حتی مشروعیتی کمتر از حکومت موجود خواهد داشت.
اپوزسیون سیاسی: باید انتخابات به هر شکل ممکن برگزار گردد.
اعضای اپوزیسیون سیاسی حکومت، انتخابات را یک ضرورت مهم وحیاتی ارزیابی می نمایند و به این باور اند که اگر انتخابات در کشور صورت نگیرد، حکومت به هر شکلی که بمیان آید، فاقد مشروعیت خواهد بود.
از نظر آنان در صورت عدم تدویر انتخابات، نه تنها قوهء مجریه فاقد مشروعیت خواهد بود، بلکه دو قوهء دیگر هم که مشروعیت خود را از یک نظام دموکراتیک می‌گیرند نیز مشروعیت خویش را از دست خواهند داد. پس باید انتخابات به هر شکل ممکن برگزار گردد.
اپوزیسیون سیاسی به این باور است که تامین امنیت انتخابات، وظیفهء نهاد های امنیتی کشور است و حکومت در این رابطه مسوولیت دارد تا انتخابات شفاف را برگزار نماید.
در مجلسی که مدتی قبل غرض بحث در مورد انتخابات در بنیاد احمد شاه مسعود دایر شده بود، یکی از شرکت کننده گان در مورد چالش‌های امنیتی گفت که حتی اگر حکومت قادر به تامین امنیت اکثریت مناطق کشور نگردد، انتخابات در مراکز شهر های بزرگ کشور برای مشروعیت این انتخابات کافی‌ست. کابل با 6 ملیون نفوس، مزارشریف با 3 ملیون نفوس، هرات با 4 ملیون نفوس و مراکز بعضی از شهر های دیگر که می توان در آن انتخابات برگزار نمود، برای بخشیدن مشروعیت به این انتخابات کفایت می‌کند و ضرورت به برگزاری انتخابات در مناطق ناامن نیست