مصاحبۀ اختصاصی مرکز مطالعات با وحید مژده
نظر به گزارش هیأت موظف حکومت افغانستان در اجلاس شورای امنیت ملی، پاکستان به کمک و حمایت نیرو های ایتلاف، یازده پوسته سرحدی اش و تاسیسات مربوط آن را از موقعیت های قبلی به امتداد خط دیورند انتقال داده است.این اقدام حکومت پاکستان ناشی از چه بوده و چه هدفی میتواند بدنبال داشته باشد؟
مژده:
کاری که در منطقه گوشته در سرحد میان افغانستان و پاکستان صورت گرفته، کاری است که پاکستان به صورت یک جانبه انجام نداده بلکه با همکاری نیروهای ائتلاف این کار صورت گرفته است. تا جایی که میدانیم این کاری نیست که تازه شروع شده باشد اما حکومت افغانستان ازین مسئله به تازگی اطلاع حاصل کرده است.
این نشان میدهد که ما چه حد يك حکومت ناکارا داریم، زمانی از قضایا آگاهی پیدا میکند که کار از کار گذشته باشد.
این پوسته های که در نقطۀ صفری و گاهی بخشی از آن در 45 کیلومتری خاک افغانستان صورت گرفته در زمانی صورت گرفته که نیروهای ائتلاف در منطقه حضور داشته و حتی سخنگوی وزارت داخله اعلان کرد که نیروهای ائتلاف از يك منطقه خارج شده و پایگاۀ که در آنجا داشتند آنرا در اختیار نیروهای پاکستانی گذاشته اند.
پس چیزی که ما درین منطقه شاهد آن هستیم در حقیقت بی اعتنائی نیروهای خارجی در تمامیت ارضی کشور ما بوده که حالا دولت افغانستان از شرم نمیخواهد این مسئله را اعتراف بکند.
و نکتۀ دیگر اینست که چرا این کار صورت گرفته و خارجي ها و امریکایی ها چرا اجازه داده به نیروهای پاکستانی که این کار را بکنند؟ دلیل آن روشن است. در طول یازده سال گذشته نیروهای افغان از جنگ افزارها و از امكاناتي که برای دفاع از مرزهای افغانستان باشد، قصدا محروم نگهداشته شده و کار اینها فقط این بوده که بروند به قریه ها و به خانه های مردم یورش ببرند و در جنگ های با طالبان درگیر شوند و هیچوقت اینها را اجازه ندادند که از تمامیت ارضی کشور دفاع کنند و حالا که قرار است نیروهای خارجی از افغانستان خارج شوند، اینها میخواهند بعد از خروج شان،در مناطق سرحدی کسانی باشند که مبارزه علیۀ (به اصطلاح) تروریزم را بجای اینها به پیش ببرند، چون این کار را حكومت و نیروهای مسلح افغانستان نمیکنند و به اینها اعتماد هم ندارند. بنابرین آنها درین منطقه اجازه دادند كه نیروهای پاکستانی كيلومتر ها به داخل خاك افغانستان بیایند و پایگاه ها و پوسته های امنیتی بسازند.
نکتۀ دیگر اینست که اینها درین مناطق به روستاهای که داخل خاک افغانستان بوده داخل شدند و از مردم خواستند که شناخت کارت پاکستان بگیرند و تعدادی از مردم این کار را کردند چون دیدند افغانستانی که حکومت آن هیچ توجهی به خاک خود ندارد و یک دولت فاسدی در کابل بر سر اقتدار است که هر کدام شان مشغول پر کردن جیب های خودشان هستند، پس در اين حالت چه حس وطندوستي براي اين ملت باقي خواهد ماند. اینجا بود که یک تعدادی از مردم شناخت کارت پاکستان را گرفتند و تابعيت پاكستان را قبول کردند و طوری که شاهدان عینی میگویند همین حالا درآن منطقه کارهای تعميراتي صورت گرفته، تعمیرات ساخته شده، برق آمده و درانجا مکتب و کلینک ساخته شده یعنی در حقیقت یکبار دیگر يك بخش از خاک افغانستان اشغال ميشود.
و حالا اگر دولت افغانستان سر و صدا بلند میکند، خارجی ها برایشان میگوید که این سرحد مشترک شماست. خارجی ها خط دیورند را به حیث سرحد بین المللی میان افغانستان و پاکستان به رسمیت میشناسند و حکومت افغانستان هر قدر سر و صدا هم کنند درین رابطه هیچ چیزی هم کرده نمیتوانند و نه توانمندی دفاع از خاک افغانستان را دارند و این در شرایطی صورت میگیرد که حکومت افغانستان میخواهد قرارداد امنیتی را با امریکا امضأ نماید، به امید اینکه از ما در برابر تجاوزات کشور های دیگر دفاع بکند که این در حقیقت عمل تعجب برانگیز است.
و این کار از گذشته ها آغاز گردیده بود و مردمی که در جلال آباد دست به تظاهرات زدند همین قضیه را میگفتند که این کار جدید نیست اما حکومت افغانستان هیچوقت درین رابطه مداخله نکرده و نیروهای ائتلاف هم فقط و فقط تماشا میکردند و بس چون آنها فكر ميكنند كه اگر بخشي از خاك افغانستان را پاكستان بگيرد و در انجا پايگاه ها داشته باشند، امنيت نيروهاي خارجي كه در افغانستان باقي ميماند تأمين خواهد شد. و این خود نشان میدهد که چیزی بنام حاکمیت ملی افغانستان در ذهن خارجی ها وجود ندارد و این که بین افغانستان و پاکستان سرحد باشد یا نباشد، هیچ اهمیتی براي خارجي ها ندارد و چیزی که براي خارجي ها وامريكا ها مهم است اینست که همین منطقه در تحت کنترول امریکایی ها باشد و بازی هاي مرزي بين افغانستان و پاكستان برای امریکا اصلاً دلچسپ نیست.
وزارت دفاع افغانستان هشدار میدهد که این کشور از هر گزینه در زمینه دور کردن دروازه سرحدی اردوی پاکستان در امتداد خط دیورند استفاده خواهند کرد. این هشدار حکومت افغانستان را آیا راه حل این معضله میدانید و آیا با اینگونه تهدیدها حکومت پاکستان از دست درازی ها خود در خاک افغانستان دست خواهدکشید؟
مژده:
قبلاً زمانیکه پاکستان، خاک افغانستان را مورد حملات موشکی قرار داد، نیروهای مسلح حکومت افغانستان گفتند که ما آماده هستیم که حمله کنیم اما این حمله در داخل خاک افغانستان نیست بلکه جنگ با یک کشور خارجی است، وقتیکه ما بخواهیم آنطرف سرحد برویم، نیازمند دستور از سرقوماندان اعلی نیروهای مسلح افغانستان هستیم که رئیس جمهور است. رئیس جمهور درین مورد چیزی که گفت این بود که ما هیچوقت به خاک پاکستان حمله نمیکنیم يعني كار را كه آنها كرده است ما نمي كنيم. به نظر من اصلاً توانمندی حمله وجود نداشتو اينکه ميگويندما هر اقدام لازم انجام میدهیم،نمیگویند که این اقدام لازم شامل عملیات نظامی واستفاده از قوه قهريه هم است و این را هیچوقت نمیگویند. آیا اقدامات لازم اینست که ما برویم به پاکستان و عذر بکنیم؟ لطفاً این دروازه را ازینجا بردارید. مسئلۀ دروازه مثل زندان بگرام است که ما قرارداد استراتیژیک را به شرطی با امریکا بسته میکنیم که حاکمیت ملی ما تأمین شود و حاکمیت ملی همین است که کلید زندان بگرام را به ما بدهد. یعنی دیگر هر مسئلۀ که میشود مشکلی نیست فقط کلید را به ما بدهد. و دراینجا نیز پاکستان بخش بزرگی از خاک افغانستان را گرفته و اینها میگویند که دروازۀ خود را دور کنید. و آیا با برداشتن این دروازه، چه تفاوت به ميان خواهد آمد آيا دوباره منطقه بدست ما میاید؟
این حرف هایست که یک تعداد کسانیکه در دستگاهای دولت به چور و چپاول مصروف هستند، میزنند، و ما همه روزه ازینها چیزهای را میشنویم که واقعاً تعجب برانگیز است. شما ببینید که در کنر نیروهای خارجی میروند بمباران میکنند و يك مقام حكومتي اعلان میكند که این در اثر بمباران نشده بلکه یک طالب درین خانه بوده و خود را انفجار داده و اطفال درآنجا کشته شده اند. پس ببینید که ارزشهای معنوی به حدي در بین این مردم رو به زوال رفته است که حتی حاضر هستند بخاطر اينكه امریکا ازینها آزرده نشود، خون پاک اطفال معصوم را که درانجا کشته میشوند، پایمال میکنند و میگویند که امریکا هیچ گناهی ندارد و این کار را طالبان کرده است. و حالا درین مسائل هم اینها متأسفانه حرف های میزنند که به هیچ صورت قابل قبول نیست و اینها نمیتوانند کاری بکنند و اگر ميتوانستند، زماني كه پاکستان به خاک افغانستان تجاوز کرد، حد اقل یکی دو مرمی شليك میکردند، اما بخاطری این کار را نمیکنند چون افشا میشود كهامریکا به اینها هیچ چیزی نداده و دروغ میگویند اما اینها ضرورت دارند به امریکا كه به اینها پول بدهد و زمينه چپاول براي آنها مساعد گردد.
اقدام فوق پاکستان در حالت کنونی بر روابط میان افغانستان و پاکستان چه تأثیری برجا خواهد گذاشت؟
مژده:
روابط میان پاکستان و افغانستان مربوط به اینست که آقای کرزی چگونه برداشتی ازین روابط دارد، روزی میگوید که پاکستانی ها برادر هستند و روابط بسیار گرم میباشند و روزی دیگر اعصابش خراب میشود و میگوید که به ما کمک های مالی نمیکند ما دیگر هیچ روابطی با اینها نمیداشته باشیم. اما حالا این مرحله گذشته زيرا در ماۀ میدر پاکستان انتخابات است و حکومت جدید به میان خواهد آمدو افراد و چهره های جدیدی میاید که باید حکومت افغانستان با آنها رابطه برقرار کند تا آنها را بشناسد و نظر آنها را در رابطه به صلح و امنیت در افغانستان بدانند و تا فرصت این پیدا شود که با آنها به یک تفاهم برسند، عمر حكومت افغانستان به پايان ميرسد، به همين دليل حالت به همين شكل باقي خواهد ماند و ما کدام تغییر عمدۀ را نخواهيم ديد و به هیچصورت تأثیر منفی ندارد چون خاک افغانستان برای این حکومت اصلاً ارزشی ندارد حتي اگر الي نزديك جلال آباد هم اشغل شود و اگر ارزش میداشت تا حال باید اینها عکس العمل های جدی نشان میدادند.اینها یکبار رفتند به سازمان ملل متحد در شورای امنیت شکایت کردند و بعد ازان هیچ معلوم نشد که آن شکایت چی شد و اصلاً پی گیری نشد یعنی تمامی کارهای اینها نمایشی است و همچنان اینها عملاً هیچ اقدام بازدارندۀ در قسمت پاكستان در مرز افغانستان انجام نداده اند.
بر مبنای این گزارش، پاکستان سلاح ثقیل و پرسونل اضافی را هم در این منطقه جا به جا کرده است. در این حال سخنگوی آیساف در مورد دخالت نیرو های ایتلاف در کار های ساختمانی اردوی پاکستان در سرحد با افغانستان چیزی نگفته است. علت سکوت آیساف چه بوده میتواند؟
مژده:
قضیه بسیار واضح و روشن است، زمانیکه اینها از دیگر مناطق در داخل افغانستان خارج ميشوند، پایگاۀ خود را ویران میکنند اما در سرحد این کار را نکردند و نیروهای پاکستانی را گفتند که ما ازینجا میرویم و این منطقه را شما کنترول کنید.
و زمانیکه میگویند ما بالای این مسئله تحقیق میکنیم، تحقیق چی معنی دارد؟ شما از آنجا بیرون شدید و به نیروهای پاکستانی اجازه داديد که درآنجا بیایند. و این طوری نشده که گویا خارجی هاپايگاه هاي خود را ویران کرده و پاکستانی ها آنرا دو باره اعمار نموده باشند بلکه ادامۀ کار آنهاست. و اين موضوع ثابت ميسازد كه آمدن نیروهای خارجی و دوام حضورآنها به هیچ صورت به نفع افغانستان نیست و دست شان با پاکستان درین قضيه یکی است و این کار ها را به مشوره و همكاري با هم انجام داده اند. پايان