به تاریخ ۱۷ سنبله، سال جاری سیمینار علمیای تحت عنوان ” سازمان شانگهای؛ از همگرایی منطقهای تا دگرگونی نظم جهانی” در تالاری کنفرانسهای مرکز مطالعات استراتژیک و منطقوی با حضور دهها تن از شخصیتهای علمی و اکادمیک کشور برگزار گردید. در کنار اشتراک حضوری شخصیتهای عملی از سراسر کابل، تعدادی از مهمانان از داخل و خارج کشور نیز از طریق آنلاین در این برنامه سهیم بودند که بر گستره و اهمیت علمی آن افزود. هدف اصلی این نشست، بررسی چندجانبه سازمان همکاری شانگهای بهعنوان یکی از نهادهای مهم و اثرگذار منطقهای و بینالمللی و همچنان تحلیل نقش بالفعل افغانستان در این ساختار بود. تمرکز بر پیوند میان تحولات درونی این سازمان و روندهای بزرگتر در نظم جهانی، محتوای برنامه را از سطح یک بحث توصیفی فراتر برد و آن را به یک گفتوگوی علمی تحلیلی عمیق مبدل ساخت.
در نخست محفل با تلاوت آیاتی چند از کلامالله مجید آغاز گردید و سپس محترم استاد عبدالصبور مبارز بهعنوان مسؤول دیپارتمنت مطالعات سیاسی مرکز، ضمن خوشآمدگویی به اشتراککنندگان، عنوان عمومی سیمینار را معرفی کرده و محورهای کلیدی بحث را توضیح داد. این محورها شامل شش موضوع اساسی بود: شناخت از سازمان شانگهای، نقش آن در همگرایی منطقهای، چالشهای موجود، آینده سازمان، جایگاه افغانستان در ساختار شانگهای و نهایتاً نقش این سازمان در دگرگونی نظم جهانی. او در سخنان مقدماتی خویش بر اهمیت علمی و استراتژیک این محورها تأکید ورزیده، خاطرنشان ساخت که سازمان شانگهای، با توجه به ترکیب اعضا و گستره نفوذ، میتواند بهعنوان یکی از بازیگران کلیدی در معادلات نوین سیاسی و اقتصادی منطقه ایفای نقش نماید.
سخنرانان اصلی سیمینار محترم معاون سرمحقق عبدالشکور سالنگی و محقق عمران زکریا، در پرتو منابع علمی و تحلیلهای مستند، به بررسی هر یک از محورهای تعیینشده پرداختند. در بخش نخست، ساختار، تاریخچه و اهداف سازمان شانگهای توضیح داده شد و نقش این نهاد در ایجاد یک بستر همکاری چندجانبه مورد توجه قرار گرفت. سپس، در بحث پیرامون همگرایی منطقهای، ظرفیتهای امنیتی، اقتصادی و فرهنگی این سازمان تحلیل شد که چگونه میتواند میان کشورهای عضو زمینه اعتمادسازی و همکاری عملی ایجاد کند. بخش بعدی به چالشها اختصاص یافت که شامل اختلاف منافع درونی، فشارهای بیرونی و محدودیتهای نهادی بود. آینده سازمان با تأکید بر گسترش عضویت و ارتقای ظرفیت همکاریها ارزیابی گردید و جایگاه افغانستان نیز بهعنوان یک کشور با اهمیت جیوپولیتیک، اما در عین حال با چالشهای خاص، مورد تحلیل قرار گرفت. در نهایت، بحث به نقش این سازمان در روند دگرگونی نظم جهانی معطوف شد؛ جایی که افزایش قدرتهای آسیایی و گرایش به چندقطبی شدن نظام بینالملل برجسته است.
در بخش پایانی سیمینار، فرصت برای تبادل نظر و پرسش و پاسخ فراهم گردید. حضار، چه بهصورت حضوری و چه آنلاین، دیدگاهها و پرسشهای تحلیلی خویش را مطرح کردند که سخنرانان با دقت و اتکا به مبانی علمی به آنها پاسخ ارائه نمودند. این بخش فضای گفتگو را پویاتر ساخته و امکان روشنسازی بیشتر ابعاد پیچیده موضوع را فراهم آورد. در پایان، محترم استاد امین الله ذاکری مسؤول دیپارتمنت تحقیق مرکز مطالعات، ضمن جمعبندی مباحث، با تشکر از مهمانان و حضار، بر اهمیت استمرار چنین برنامههایی برای ارتقای سطح پژوهشهای علمی در کشور تأکید ورزید.