توسط: مرکز مطالعات استراتژيک و منطقوی

یادآوری: نسخۀ PDF این تحلیل را از اینجا دانلود نمایید.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

آنچه درین شماره می‌خوانید:

سیاست خارجی حکومت مؤقت سوریه؛ اصول، اقدامات و چالش‎ها
اصول سیاست خارجی حکومت مؤقت
سفرهای خارجی و تعاملات دیپلماتیک
تأثیرات اقدامات دیپلماتیک حکومت مؤقت
چالش‌های سیاست خارجی سوریه
نتیجه‌گیری
پشنهادات
منابع

مقدمه

و اقتصادی دست به گریبان بود. اکنون در بسیاری موارد در موقعیتی مشابه با افغانستان زیر اداره امارت اسلامی قرار دارد. هر دو کشور از نحوه برخورداری اداره امور مملکت، از حیث انزوای بین المللی، چالش‎‎های فراوان در تعاملات خارجی و مشکلات متعدد داخلی شباهت‎‎های قابل تأملی دارند. این تشابهات ضرورت بررسی سیاست خارجی سوریه را نه تنها به عنوان یک مسئله منطقه‎ای، بلکه به عنوان نمونه‎ای از چالش‎‎های حکمرانی در شرایط بحرانی و تحت کنترول جماعت‎‎ها بیش از پیش قابل اهمیت می سازد.

بدین ملحوظ، با سقوط حکومت بشار اسد و استقرار حکومتی مؤقت به رهبری هیئت تحریر الشام، فرصتی برای بازنگری و تحولات بنیادین در سیاست داخلی و خارجی سوریه به‌وجود آورد. اکنون که کشور با مشکلات بی‌شماری چون تحریم‌های بین‌المللی، تهدیدات امنیتی و بحران‌های اقتصادی مواجه است، حکومت مؤقت در سوریه تلاش دارد تا نه تنها سوریه را از بحران‌های داخلی رهایی بخشد، بلکه روابط دیپلماتیک این کشور را با کشور‎ها‎‎‎ی مختلف به‌ویژه کشور‎ها‎‎‎ی منطقه‌ای، دولت‎های عربی و قدرت‌های جهانی بازسازی کند.

در این نوشته نظر به تلاش‌های حکومت مؤقت سوریه جهت توصل به اهداف سیاست خارجی؛ برای خروج از انزوای سیاسی، جذب کمک‌های بین‌المللی و بازسازی روابط با کشور‎ها‎‎‎ی عربی و جهانی و همچنین تأثیر این سیاست‎‎ها بر اوضاع خارجی و داخلی سوریه و اینکه چه چالش‎های فراراه سیاست خارجی این کشور وجود دارد، پرداخته شده است.

اصول سیاست خارجی حکومت مؤقت

از اظهارات مقامات در حکومت مؤقت سوریه اعم از احمد الشرع رئیس حکومت و اسعد شیبانی وزیر امور خارجه به وضوح مشاهده می‎شود که این حکومت چه اصول خارجی را در پیش گرفته است که در زیر به برخی از مهمترین آن‎‎ها خواهیم پرداخت:

توسعه روابط دیپلماتیک با کشور‎ها‎‎‎ی منطقه و جهان: در دوران حکومت بشار اسد سوریه به دلیل نزدیکی به جمهوری اسلامی ایران و همچنین حمایت از گروه‎های مخالف چون حشد الشعبی در عراق، حزب الله در لبنان و حوثی‎ها در یمن، با تحریم‎ها و انزوای شدیدی مواجه بود. طوریکه در زمان اسد کشور‎‎های عربستان سعودی، قطر و اردن از جمله کشور‎های بودند که از روابط بسیار تیره با سوریه برخوردار بودند. اما با رویکار آمدن حکومت مؤقت تلاش صورت گرفت تا از این سیاست‎ها فاصله گرفته رویکردی جدیدی در عرصه دیپلماتیک در پیش گرفته شود که نخستین اقدام دیپلماتیک این حکومت، سفر به این کشور‎ها و برگزاری مذاکرات با مقامات آن‎ها و همچنین سفر‎ها و تماس‎های اسعد شیبانی وزیر امور خارجه حکومت مؤقت، [1] توانست اقدامات نخستینی جهت بازسازی روابط سوریه با این کشور‎های عربی شود.

از سوی هم روابط سوریه با ترکیه که در دوران جنگ داخلی و پس از آن دچار بحران شده بود،[2] نیز در اولویت سیاست خارجی حکومت مؤقت قرار گرفته است. در حالی که ترکیه از جمله کشور‎ها‎‎‎یی بود که از گروه‌های مخالف اسد حمایت می‌کرد، اما حکومت مؤقت سوریه تلاش دارد تا روابط اقتصادی و امنیتی مثبت و مفیدی با آن کشور که یک قدرت منطقه‎ای است و روابط با آن می‎‎‎تواند سرنوشت ساز باشد، برقرار کند.

جذب سرمایه‌گذاری خارجی و همکاری‎های اقتصادی: اقتصاد سوریه در نتیجه جنگ‎های داخلی، تحریم‎های بین المللی، فساد و بحران‎ مالی که دچار رکود شدیدی شده است، ضرورت به جذب سرمایه‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎گذاری خارجی و همکاری با کشور‎های دیگر را بیشتر از پیش آشکار ساخته است. در این زمینه اقداماتی که حکومت مؤقت برداشته اینست که احمد الشرع رئیس اداره مؤقت طی سفر‎ها و ملاقات‎ها در تلاش است تا با مذاکرات خویش کمک‎های مالی از کشور‎های نفت خیز مانند قطر و عربستان سعودی [3]و همچنین قدرت‎های منطقه‎ای و غربی مانند ترکیه، آلمان و فرانسه را جلب کند.

سرمایه‎گذاری کشور‎ها در سوریه می‎‎‎تواند به تقویت زیر ساخت‎ها، بازسازی صنایع آسیب دیده و همچنین ایجاد فرصت‎های شغلی برای مردم سوریه کمک کند. به خصوص کشور‎ها‎‎‎ی حاشیه خلیج که در دوران قبل از جنگ به‌طور قابل توجهی از سوریه حمایت اقتصادی می‌کردند، اکنون در دوران حکومت مؤقت علاقه‌مند به همکاری‌های اقتصادی و تجاری با سوریه شدند.

مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی: یکی از مهم‌ترین چالش‌های سوریه در دوران جنگ داخلی، تهدیدات امنیتی ناشی از گروه‌های تروریستی در کنار مخالفین حکومت بشار اسد که بر اثر ظلم و بی عدالتی نظام اسد دست به اسلحه برده بودند، وجود داشت که برخی از این گروه‎‎ها چون گروه گارگران کردستان و ” داعش” ( دولت اسلامی عراق و شام)، هر ازگاهی به کشور‎های چون ترکیه تهدید محسوب می‎‎‎شدند. این گروه‌ها نه تنها امنیت داخلی سوریه را به خطر انداخته بودند، بلکه مناطقی را نیز تحت تسلط داشتند. مسؤولین حکومت مؤقت با درک اهمیت مقابله با این تهدیدات، نه تنها اینکه در سخنان خود از عدم تهدید بودن سوریه به کشور‎ها‎‎‎ی همسایه تأکید داشته، [4] بلکه سیاست‎های امنیتی و دیپلماتیکی را از طریق اقدامات نظامی، تلاش‎های دیپلماتیک و همکاری‎های بین المللی در پیش گرفته است که در صورت همکاری‎های صادقانه جامعه‎ای بین المللی تهدیدات امنیتی در داخل سوریه از میان برداشته می‎شود. این اقدام نشان‌دهنده عزم حکومت مؤقت سوریه برای مقابله با تروریسم و ایجاد ثبات و امنیت در کشور است.

حمایت از حقوق بشر و دموکراسی: حکومت مؤقت سوریه، در کنار تأکید بر مسائل امنیتی و اقتصادی، همواره به حقوق بشر و اصول مردم سالاری توجه کرده است. یکی از اهداف اصلی حکومت مؤقت در این راستا، اصلاح قانون اساسی و برگزاری انتخابات آزاد و منصفانه می‎‎‎باشد که در سخنان رئیس حکومت همواره مطرح بوده طوریکه درگفتمان ملی که در قصر ریاست جمهوری دمشق بر گذار شد در این زمینه نیز اشاراتی داشته است .[5] این اصلاحات می‌تواند به برقراری حکومت بر اصل مردم سالاری و فراگیر در سوریه منجر شود که در آن تمامی گروه‌های قومی، مذهبی و سیاسی نقش خود را در فرآیندهای سیاسی ایفا خواهند کرد. توافق حکومت مؤقت با مظلوم عبدی رئیس نیرو‎های دموکراتیک سوریه (قسد) و ادغام آنها در نهاد‎های ملکی و نظامی در شمال شرق سوریه تحت مدیریت حکومت مؤقت در راستای تقویت وحدت ملی و بازسازی سوریه؛ نشان‎دهنده تعهد حکومت مؤقت به برقراری حکومت فراگیر و مردم سالار است. [6]

سیاست‌های حقوق بشری حکومت مؤقت در حقیقت بر اصول همزیستی مسالمت‌آمیز، احترام به حقوق اقلیت‌ها و برگزاری یک فرآیند مردم سالاری تأکید داشته که به‌طور مستقیم در راستای ایجاد یک سوریه متحد، غیرمتمرکز و عادلانه که برای تمام قدرت‎های منطقه‎ای، جهانی و سازمان‎های بین المللی قابل قبول باشد، در تعاملات خارجی کشور تأثیر دارد.

سفرهای خارجی و تعاملات دیپلماتیک

سفرهای خارجی و دیدار با مقامات کشور‎ها‎‎‎ی مختلف به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزاری دیپلماتیک در سیاست خارجی حکومت مؤقت به‌شمار می‌آید. این سفر‎ها، علاوه بر جنبه‌های دیپلماتیک، تأثیرات اقتصادی و اجتماعی زیادی بر وضعیت سوریه نیز خواهد داشت که به برخی از این سفر‎ها خواهیم پرداخت:

سفر به کشور‎های عربی: اولین سفر رسمی رئیس حکومت مؤقت احمد الشرع به عربستان سعودی و پس از آن به ترکیه، قطر و اردن پس از تشکیل حکومت مؤقت به‌عنوان یک حرکت استراتژیک برای بهبود روابط با کشور‎ها‎‎‎ی عربی و منطقه ارزیابی می‌شود. طوریکه در بالا اشاره شد روابط سوریه با کشور‎ها‎‎‎ی عربی، به‌ویژه عربستان سعودی، قطر و اردن، در دوران حکومت بشار اسد تیره و همراه با تنش‌های سیاسی و اقتصادی بود. همچنین آخرین سفر رئیس حکومت، در نشست سران عرب در قاهره نیز دلالت به جایگاه رسمی حکومت مؤقت سوریه نزد کشور‎‎های عربی دارد.[7] در نتیجه، سفر به این کشور‎ها‎‎‎ و همچنین سفر مقامات خارجی چون سفر تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر به دمشق و سفر وزیر خارجه عربستان سعودی به سوریه نقطه‎ای عطفی در بازسازی روابط سوریه با کشور‎ها‎‎‎ی عربی و منطقه به شمار می‌رود. این سفرها، نه تنها از نظر سیاسی بلکه از منظر اقتصادی نیز تأثیرات زیادی خواهد داشت.

دیدار با مقامات ترکیه و غرب: در کنار روابط با کشور‎ها‎‎‎ی عربی، مقامات حکومت، همچنین به بهبود روابط سوریه با ترکیه و کشور‎ها‎‎‎ی غربی نیز پرداخته است. طوریکه رئیس حکومت مؤقت پس از عربستان سعودی به ترکیه سفر کرد. همچنین سفر وزیر خارجه ترکیه، سفر هیئت امریکایی و دیپلماتان اروپایی به سوریه دیدارهای دیپلماتیک و مذاکرات با مقامات این کشور‎ها‎‎‎ به ویژه در زمینه‌های امنیتی، اقتصادی و بازسازی سوریه تأثیرات مثبتی خواهد داشت. این همکاری‌ها باعث خواهد شد تا سوریه بتواند منابع مالی و فنی برای بازسازی زیرساخت‌ها و حل بحران‌های اقتصادی و اجتماعی خود جذب کند.

تأثیرات اقدامات دیپلماتیک حکومت مؤقت

تردید اقدامات دیپلماتیک حکومت مؤقت در سوریه از دو نوع تأثیر برخوردار می‎باشد که به هر کدام به طور جداگانه پرداخته می‎شود:

تأثیرات خارجی: تحقق اهداف اقتصادی و تجاری یکی از مهم‌ترین اهداف سفرهای خارجی حکومت مؤقت است که نخستین آن جذب سرمایه گذاری‎های خارجی خواهد بود که سوریه در دوران جنگ داخلی به‌شدت به آن نیاز داشت تا بتواند زیرساخت‌های تخریب‌شده خود را بازسازی کند. کشور‎ها‎‎‎ی نفت‌خیز حاشیه خلیج مانند قطر و عربستان سعودی از جمله کشور‎ها‎‎‎یی بودند که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بازسازی سوریه بودند. این سرمایه‌گذاری‌ها عمدتاً در بخش‌هایی مانند انرژی، صنعت و کشاورزی متمرکز خواهد شد.

دوم لغو تحریم‌ها و بهبود تجارت خارجی که تحریم‌های اقتصادی از جمله عواملی بودند که وضعیت اقتصادی سوریه را بحرانی کرده بودند. مسؤولین با انجام سفرهای دیپلماتیک و جلب حمایت کشور‎ها‎‎‎ی مختلف، خواهد توانست تحریم‌ها را کاهش دهد و شرایط بهتری برای تجارت خارجی سوریه فراهم کند. این تغییرات در سیاست‌های اقتصادی، به بهبود وضعیت اقتصادی و تجاری کشور کمک زیادی می‎کند.

سوم بیرون شدن از انزوایی دیپلماتیک؛ یکی دیگر از معضل بزرگی که کشور سوریه در زمان بشار اسد به آن رو به رو بود، انزوایی دیپلماتیک این کشور در قبال کشور‎های دیگر اعم از کشور‎های غربی و منطقه‎ای می‎‎‎باشدکه علت این تحریم‎‎ها جنایات ضد بشری و قتل و کشتار بیرحمانۀ مردم سوریه بود که ضمن قیام، حقوق و آزادی‎‎های مشروع خود را از نظام خانوادگی بشار اسد، می خواستند؛ اما حکومت مؤقت با سفر‎های دیپلماتیک و مذاکرات خویش با جناح‎های مختلف خارجی نشان داد که کشور سوریه به دنبال روابط سنجیده و تعامل درست با منطقه و جهان است. چنانچه با عربستان سعودی و ترکیه در حال مذاکره جهت جلب حمایت‎های مالی و سیاسی می‎‎‎باشد و همچنین حکومت مؤقت سوریه در تلاش است همکاری‎های بین المللی را جهت مبارزه علیه فعالیت‎های تروریستی احتمالی و ایجاد ثبات و امنیت و همکاری‎های مالی و تسلحاتی در سوریه جذب نماید.

تأثیرات داخلی: علی رغم تلاش‎ها و دستاوردهای سیاست خارجی حکومت مؤقت به رهبری احمد الشرع، سوریه هنوز با چالش‌های داخلی فراوانی روبه‌رو است که بر روند بازسازی و سیاست خارجی تأثیرگذار می‎‎‎باشند اما در صورت تحقق اصول سیاست خارجی، اوضاع داخلی نیز به گونه مثبت از آن متأثر خواهند شد.

بهبود وضعیت اقتصادی و بازسازی زیرساخت‌ها: با جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و کمک‌های بین‌المللی، وضعیت اقتصادی سوریه به طور قابل توجهی بهبود می‎یابد. این بهبود اقتصادی نه تنها می‌تواند نرخ بیکاری را کاهش دهد، بلکه با ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و افزایش درآمدهای ملی، به افزایش رفاه عمومی که مسؤولین همواره بر اهمیت این موضوع تأکید دارند منجر می‎شود. علاوه بر این، باجلب حمایت‌های بین‌المللی و جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی، بازسازی زیرساخت‌های تخریب‌شده در طول جنگ داخلی امکان‌پذیر خواهد شد. این بازسازی شامل احیای سیستم‌های حمل و نقل، شبکه‌های انرژی، مراکز بهداشتی و آموزشی است که بهبود کیفیت زندگی مردم را به همراه دارد و اعتماد عمومی به حکومت مؤقت را تقویت می‎کند.
ثبات و امنیت: همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در زمینه مبارزه با تروریسم و ایجاد مناطق عاری از تروریسم می‌تواند به بهبود چشمگیر وضعیت امنیتی و ثبات در سوریه کمک کند. این اقدامات نه تنها امنیت داخلی را تقویت می‌کند، بلکه زمینه را برای توسعه اقتصادی و اجتماعی پایدار فراهم می‌سازد. ثبات و امنیت بهبود یافته همچنین می‌تواند به جذب بیشتر سرمایه‌گذاری‌های خارجی و مشارکت بین‌المللی در پروژه‌های بازسازی منجر شود. علاوه بر این، ایجاد مناطق امن و پایدار می‌تواند به بازگشت آوارگان و پناهندگان به کشور کمک کند، که این موضوع نقش مهمی در بازسازی اجتماعی و اقتصادی سوریه ایفا خواهد کرد.
تقویت روابط دیپلماتیک و کاهش تحریم‌ها: بهبود روابط دیپلماتیک با کشور‎ها‎‎‎ی منطقه و جهان می‌تواند تنش‌ها را کاهش داده و همکاری‌های بین‌المللی را افزایش دهد. این امر به نوبه خود می‌تواند وضعیت سیاسی و اجتماعی داخلی سوریه را بهبود بخشد. با بهبود روابط، امکان کاهش یا لغو تحریم‌های بین‌المللی علیه سوریه وجود دارد. کاهش تحریم‌ها می‌تواند به بهبود وضعیت اقتصادی و افزایش دسترسی به منابع و تجهیزات ضروری منجر شود، که این موضوع نقش مهمی در روند بازسازی و توسعه کشور ایفا خواهد کرد. همچنین، بهبود روابط دیپلماتیک می‌تواند به افزایش مشارکت بین‌المللی در پروژه‌های انسانی و توسعه‌ای در سوریه کمک کند، که این امر به نوبه خود به بهبود شرایط زندگی مردم و تقویت نهادهای دولتی منجر می‎شود.

چالش‌های سیاست خارجی سوریه

حضور نیروهای خارجی: حضور نیروهای خارجی در سوریه، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در برابر حاکمیت حکومت مؤقت است. در مناطق شمال شرقی سوریه، نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) که عمدتاً کرد هستند، تحت حمایت ایالات متحده قرار دارند و در واقع بخش‌ بزرگی از این مناطق را کنترل می‌کنند. با آنکه اخیرا حکومت مؤقت با این گروه به توافق رسیده است، اما نظر به حمایت امریکا ازین گروه، ممکن است در برخی موارد سیاست خارجی سوریه به برخی کشور‎ها را محدود کند. همچنین موجودیت پایگاه‎های روسی در بخش‎های دیگر این کشور و حضور بشار اسد رئیس فراری حکومت قبلی سوریه در روسیه، پیچیدگی‎های زیادی به وضعیت سیاسی سوریه افزوده است. این عوامل به ویژه در کنار برخی اقدامات شورشانه طرفداران بشار اسد علیه حکومت مؤقت که اخیرا در مناطق ساحلی رخ داده است، موقعیت این حکومت را در مواجهه با تهدیدات خارجی و داخلی به چالش کشیده است. بناء یک چنین وضعیتی باعث می‎شود که سیاست خارجی سوریه به شدت تحت تأثیر قدرت‎های خارجی و گروه‎های مختلف قرار گیرد.

تحریم‌های بین‌المللی: تحریم‌های گسترده بین‌المللی علیه سوریه، که پس از آغاز جنگ داخلی شدت یافته‌اند، از دیگر چالش‌های اساسی برای سیاست خارجی حکومت موقت هستند. این تحریم‌ها نه تنها موجب بروز مشکلات اقتصادی گسترده مانند تورم، بیکاری و کمبود منابع مالی شده‌اند، بلکه روند بازسازی کشور را به‌طور جدی به تأخیر انداخته و مانع از جلب سرمایه‌گذاری‌های خارجی می‌شوند. در حال حاضر، حدود 90 فیصد از جمعیت سوریه تحت خط فقر زندگی می‌کنند[8] و این بحران اقتصادی به‌شدت بر سیاست خارجی سوریه تأثیر گذار است. تحریم‌ها نه تنها اقتصاد، بلکه بر روابط دیپلماتیک سوریه با کشورهای غربی نیز سایه افکنده و توانایی این کشور در بهبود موقعیت خود در سطح بین‌المللی را محدود کرده‌است.

بحران آوارگان: بحران آوارگان یکی دیگر از مشکلات عمده‌ای است که سیاست خارجی سوریه با آن روبروست. طبق آمارهای بین‌المللی، بیش از ۱۳ میلیون نفر از جمعیت سوریه آواره شده‌اند، که ۶.۲ میلیون نفر از این آوارگان در خارج از کشور زندگی می‌کنند.[9] بازگشت این آوارگان به کشور تنها زمانی امکان‌پذیر خواهد بود که شرایط امنیتی پایدار، خدمات عمومی مناسب و بازسازی زیرساخت‌ها فراهم شود. اما به دلیل ادامه تحریم‌ها، نبود منابع مالی و شرایط امنیتی نابسامان، این فرآیند با چالش‌های بزرگی روبرو است. بسیاری از آوارگان به‌ویژه در کشورهای همسایه، به دلیل فقدان خدمات اولیه مانند برق، آب، بهداشت و آموزش، تمایلی به بازگشت ندارند. این امر نه تنها از جنبه انسانی مشکل‌ساز است، بلکه بر روابط بین‌المللی و دیپلماتیک سوریه نیز تأثیر منفی می‌گذارد.

تنش‌های منطقه‌ای: سوریه در قلب یک منطقه پرتنش و حساس قرار دارد که روابط پیچیده‌ای با کشورهای همسایه و قدرت‌های منطقه‌ای ایجاد کرده است. تنش‌های مرزی با ترکیه به‌ویژه در مناطق شمالی، جایی که نیروهای قسد کنترل دارند، یکی از مسائلی است که سیاست خارجی سوریه را تحت تأثیر قرار داده است. از سوی دیگر، حضور نیروهای امریکایی در شمال شرقی سوریه، که حمایت از گروه‌های کرد را ادامه می‌دهند، باعث افزایش تنش‌ها در این مناطق شده است. همچنین، حملات مکرر اسرائیل به خاک سوریه، که به بهانه تهدیدات امنیتی انجام می‌شود، امنیت ملی سوریه را به‌طور مداوم تهدید می‌کند و روابط دیپلماتیک این کشور را با کشورها پیچیده‌تر می‌سازد. این تهدیدات امنیتی، علاوه بر اثرات نظامی، بر سیاست‌های دیپلماتیک سوریه نیز تأثیر می‌گذارد و موجب می‌شود که این کشور نتواند سیاستی منسجم و مستقل در راستای منافع ملی خود اتخاذ کند.

نتیجه‌گیری

هرچند از زمان تشکیل حکومت مؤقت در سوریه، نزدیک به سه ماه می‌گذرد اما در این مدت کوتاه، این حکومت توانسته است دستاوردهایی را در عرصه‌های داخلی و خارجی به دست آورد. در حوزه سیاست خارجی، حکومت مؤقت به رهبری احمد الشرع گام‌های مؤثری برای کاهش انزوای بین‌المللی سوریه برداشته است. از جمله این اقدامات، می‌توان به بازسازی روابط با برخی کشور‎های عربی، تلاش برای جلب حمایت‌های بین‌المللی برای بازسازی کشور، و جذب کمک‌های مالی و فنی از کشور‎های عربی و جهانی اشاره کرد. این تلاش‌ها اگرچه با چالش‌هایی همراه بوده، اما تا حدودی موفقیت‌آمیز است و نشان می‌دهد که حکومت‌های مؤقت می‌توانند با اتخاذ سیاست‌های دیپلماتیک فعال، از انزوای بین‌المللی خارج شوند.

علاوه بر این، حکومت مؤقت در پی اصلاحات داخلی به ویژه در زمینه حقوق بشر، دموکراسی و ایجاد حکومتی فراگیر است که بتواند منافع تمامی گروه‌ها و اقلیت‌ها را در نظر گیرد. طوریکه گفتمان ملی را در قصر ریاست جمهوری دمشق جهت بررسی تحولات بنیادین در این زمینه برگذار کرد. با آنکه تحقق این اهداف در شرایط فعلی با چالش‌های روبه‌رو بوده و تحریم‌های بین‌المللی همچنان علیه سوریه برقرار است و بسیاری از کشور‎ها به‌ویژه قدرت‌های غربی، هنوز به‌طور جدی و عملی از طرح‌های مردم سالاری در سوریه حمایت قاطع نکردند. اما این مسیر نیازمند تلاش‌های مستمر و همکاری‎های بین‌المللی است. بنابراین اقدامات عملی حکومت مؤقت سوریه جهت بهبود وضعیت داخلی و روابط خارجی هرچند که در گذاشتن قدم‎‎های نخستین خویش هستند می توانند در نوع خویش الهام بخش باشند.

پشنهادات

برای حفظ حاکمیت ملی و استقلال در سیاست خارجی حکومت ضمن برگزاری گفتمان‎های ملی، نیازمند مدیریت درست و سنجیده تعاملات با جناح‎های خارجی است.
دستیابی به اهداف بالا در سیاست خارجی، نیازمند کنار گذاشتن اختلافات داخلی و خویشتن‎داری در آن است.
ایجاد شرایط مناسب و فراهم کردن امنیت و ارائه خدمات درست، گزینه‎های مناسبی برای ترغیب آوارگان به بازگشت می‎باشد.

منابع

[1]. الجمهوریة العربیة السوریة وزارة الخارجیة والمغتربین، آخر الاخبار، 25/12/2024 ، لینک: https://mofaex.gov.sy

2025، لینک:

https://www.sana.sy/?p=2187893

[3]. العربیة: أحمد الشرع: السعودیة دولة أقلیمیة هامة جدا ولها تأثیر کبیر علی …، 14 دلو 1403 ش، لینک:

https://www.google.com/search?q=کلمة+احمد+الشرع+فی+السعودیة&client=opera&sca_esv=70cbd4fe6f2da0d0&udm=7&biw=1560&bih=759&ei=4DLIZ8z9J_SbwPAPxo21mAc&oq=کلمةاحمد+الشرع+فی+السعودیة&gs_lp=EhZnd3Mtd2l6LW1vZGVsZXNzLXZpZGVvIjHaqdmE2YXYqdin2K3ZhdivINin2YTYtNix2Lkg2YHbjCDYp9mE2LPYudmI2K_bjNipKgIIADIIECEYoAEYwwRIkTBQyAtYwBpwAngAkAEAmAHQAaAB_AaqAQUwLjQuMbgBAcgBAPgBAZgCBqACmwbCAgUQABjvBcICCBAAGIAEGKIEmAMAiAYBkgcFMi4yLjKgB8gR&sclient=gws-wiz-modeless-video#fpstate=ive&ip=1&vld=cid:2856a821,vid:3nAgLAvVlck,st:0

[4] . TR Arabic: الشيباني: سوريا لن تكون مصدر تهديد لأي دولة وأمن تركيا من أمننا، 16/01/2025 ، لینک:

https://arabic.rt.com/middle_east/1637508-الشيباني-سوريا-لن-تكون-مصدر-تهديد-لأي-دولة-وأمن-تركيا-من-أمننا/

[5] . الجزیرة: كلمة الرئيس السوري أحمد الشرع خلال مؤتمر الحوار الوطني في …، 25/2/2025، لینک:

https://www.aljazeera.net/news/2025/2/25/انطلاق-مؤتمر-الحوار-الوطني-في-سوريا

[6] . الجزیرة نت: محللون: اتفاق الشرع مع قسد یزید قوة سوریا و یعزز فرص نجاحها، 11/3/2025، لینک:

https://www.aljazeera.net/news/2025/3/11/محللون-اتفاق-الشرع-مع-قسد-يزيد-قوة

[7]. الجزیرة: الشرع أمام القمة العربية: السوريون مع الفلسطينيين من أجل التحرير والعدالة، 04/03/2025، لینک:

https://www.aljazeera.net/news/2025/3/4/الشرع-أمام-القمة-العربية-ما-يحدث-في-غزة

[8] . CNNبالعربیة: وقف طلبات اللجوء للسوریین بدول أروبیة…، 10/12/2024، لینک:

https://arabic.cnn.com/middle-east/article/2024/12/11/syria-refugee-idp-infographic

[9] . CNNبالعربیة: وقف طلبات اللجوء للسوریین بدول أروبیة…، 10/12/2024، لینک: