شماری از آگاهان از مداخلۀ حکومت در امور انتخابات ریاستجمهوری انتقاد کرده و گفتهاند که رییسجمهور کرزی میخواهد نقش یکی از اقوام کشور را در انتخابات کمرنگ سازد. این آگاهان همچنان از پیامدهای تقلب در انتخابات ریاستجمهوری هشدار داده و میگویند که با توجه به تعدد نامزدان ریاستجمهوری، احتمال رفتن انتخابات به دور دوم، بالاست و در دور دوم، احتمال تقلب به سود نامزد مورد حمایت حکومت، حتمی است.
این درحالی است که روز گذشته رییسجمهور کرزی بر بیطرفی خود در انتخابات آیندۀ ریاستجمهوری تأکید کرد.
آقای کرزی گفت که به هیچ صورت اجازۀ مداخلۀ داخلیها و خارجیها را در امور انتخابات نخواهد داد.
اما آگاهان نسبت به این اظهارات آقای کرزی تردید دارند.
وحید مژده آگاه مسایل سیاسی با «عجیب و غریب» خواندن فرایند انتخابات ریاستجمهوری میگوید، حکومت در صددِ کمرنگ ساختن نقش تاجیکها در انتخابات آینده است.
وی اضافه کرد: در حالیکه بر اساس رسم معمول، معاون اول باید از قوم تاجیک باشد؛ اما برعکس در برخی ایتلافهای انتخاباتی، معاون اول از قوم تاجیک نیست.
او تأکید کرد، زمانیکه جنرال دوستم معاون اول اشرفغنی احمدزی میشود، دیگر مسألۀ قومیت کمرنگ میشود و قدرت شخص مطرح میگردد. بنابراین میتوان گفت که وضعیت از گذشته هم بدتر شده، زیرا قوم میتوانست شخصی را معرفی کند که تأثیرگذاری بیشتری داشته باشد.
به باور مژده، تعدد نامزدان چالش دیگری است که نه تنها سبب کمرنگ شدن نقش تاجیکها خواهد شد، بل نقش سایر اقوام را نیز کاهش میدهد.
به گفتۀ مژده، حکومت و تیم کرزی با بهراه انداختن چنین بازییی هم رأی ازبکها را کم کردهاند و هم در تلاشاند که رای حزب اسلامی را در جنوب افغانستان از نامزد جمعیت اسلامی بگیرند.
این آگاه سیاسی تصریح کرد، بازی بهراه انداختهشده توسط تیم حاکم سبب شده که رأی همة نامزدان تقسیم شود؛ بنابراین دخالت حکومت در این مساله کاملاً روشن و مشخص است.
مژده همچنان گفت، تیم حاکم با بهراه انداختن این بازی قصد دارد که دوباره حاکم شود و به نحوی در حکومت آینده حضور داشته باشد.
او با بیان اینکه در دور اول انتخابات، نامزد پیروز مشخص نخواهد شد، گفت که در دور دوم امکان تقلب بسیار زیاد است و بنابراین احتمال ملغا شدن انتخابات بیشتر میباشد.
در این حال، داکتر طاهر هاشمی استاد دانشگاه کابل میگوید، در سیاست چنین نیست که قدرت براساس زیاد یا کم بودن اقوام تقسیم شود؛ بل همواره افراد براساس لیاقت و شایستهگی انتخاب میشوند.
او تأکید کرد، اما ما خود سبب شدهایم که تقسیم قدرت قومی شود؛ اما برعکس در سایر کشورها افراد براساس شایستهسالاری انتخاب میشوند، نه براساس کم و زیاد بودن قوم و قبیلۀ شان.
استاد هاشمی افزود، به طور مثال اشرف غنی احمدزی چون فکر کرده که جنرال دوستم رأی بیشتر دارد؛ بنابر این او را به عنوان معاون اول خود برگزیده؛ در حالیکه اگر اشرف غنی به قدرت برسد و برای پیشبرد کاری به خارج از کشور سفر کند، جنرال دوستم که معاون اول اوست، توان پیشبرد امور را از لحاظ حقوقی و سیاسی ندارد.
وی همچنان گفت، پس میتوان چنین استدلال کرد که اکثریت نامزدان بدون طرح و برنامه و برعکس با در نظرگرفتن موقف اشخاص معاونین خود را انتخاب کردند تا بتواند برندۀ میدان باشند.
به گفتۀ این استاد دانشگاه، شاید هم برنامه این باشد که این اشخاص در ابتدا آرا را جمعآوری میکنند و سپس به نفع شخص مورد نظر خود از نامزدی انصراف میدهند، طور مثال برادر اشرف غنی احمدزی که نامزد است ممکن است رأی خود را به برادراش اشرف غنی احمدزی بدهد و با این قاعده رأی اشرف غنی افزایش یابد.
استاد هاشمی همچنان گفت، این بازی را حکومت به راه انداخته تا بتواند قدرت را در آینده نیز در انحصار خود داشته باشد، زیرا نامزدشدن چند شخصی که از حمایت حکومت برخوردار است، نشانگر این مسأله است.
قرار است انتخابات ریاستجمهوری در شانزدهم ماه حمل سال ۱۳۹۳ خورشیدی برگزار شود.