مصاحبۀ اختصاصی مرکز مطالعات استراتیژیک و منطقوی با وحید مژده
مرکز مطالعات: انگیزۀ ایجاد دفتر طالبان در قطر چی بود؟
وحید مژده: امریکایی ها درین مسئله صداقت نداشتند و چندی قبل از طالبان به تضرع تقاضا کردند که شما بیائید و این دفتر را باز کنید تا اینکه طالبان این پیشنهاد را پذیرفتند. یکی از انگیزه های توافق بر گشایش دفتر طالبان در قطر، قضیۀ تبادلۀ اسرا بود. امریکا میخواست سرباز اسیر خود را که نزد طالبان بود، در مقابل رهایی شش تن از اسرای طالبان از گوانتانومو تبادله نماید و این یک بازی سیاسی بود تا از طالبان امتیاز بخواهند، در حقیقت امریکا این سیاست را دارد که همیشه طرف مقابل را در حالتی قرار میدهد که حاضر به دادن امتیاز شود. طالبان در رابطه به مذاکرت، مردمی هستند که تجربه ندارند و برعکس امریکایی ها افراد ورزیدۀ را درین کار دارند.
مذاکرات صلح کار سادۀ نیست. مثال واضح آن مذاکرات ویتنام است، تنها چند هفته روی تنظیم میز مذاکره صحبت میکردند که چگونه گذاشته شود و شکل آن چگونه باشد و میگفتند میز باید چارگوش نباشد، آیا با همدیگر دست بدهند، نماینده ها در کجا بنشینند، چگونه مذاکرات ثبت شود… این همه موضوعاتی بود که قبلاً موافقه شده بود. اما متأسفانه که طالبان این مسائل را نمیفهمند.
طالبان طوری فکر کردند که پیروزی در جنگ کافیست که در میدان سیاست هم پیروزی بدست بیاوریم. افغانها همیش طوری بوده که در میدان سیاست، پیروزی را از دست داده اند و حالا هم همینطور است. طالبان یا باید دفتر قطر را بسته کنند که این خود یک سر افگندگی است و اگر این دفتر را باز کنند و بیرق شان دران نباشد و بین خودشان اختلاف پیدا شود. در حقیقت امریکا طالبان را در موقعیتی قرار داده که در هر دو صورت اینها می بازند و یگانه راهی که باقیمانده، ترک مذاکرات میباشد. و تا جائیکه من اطلاع دارم در دفتر قطر هیچکسی نیست و بیرق شان نیمه افراشته گذاشته شده که نیمه افراشته گذاشتن بیرقی که دران لا اله الا الله محمد رسول الله باشد، یک معنی غلط میدهد.
مرکز مطالعات: تداوم مذاکرات صلح را در صورت بسته شدن دفتر قطر، چگونه می بینید؟
وحید مژده: با توجه به حرف های که دیشب دوبن میگفت باید دولت افغانستان نماینده های خود را روان کند، معلوم میشود که این مذاکرات به نتیجه نمیرسد چون طالبان حاضر نیستند با حکومت افغانستان به میز مذاکره بنشیند.
هر چند طالبان میگویند که امریکایی ها به هیچصورت این دفتر را بسته نمیکنند چون آخرین چانس شان برای صلح است و اگر این کار نشود، امریکا مجبور خواهد بود تا سربازان بیشتر در افغانستان داشته باشد و تلفات بیشتری را در طول سالهای آینده تحمل کنند.
مرکز مطالعات: بعضی تحلیل گران به این نظر هستند که موافقتنامۀ بین طالبان و امریکا مبنی بر پذیرش چند پایگاۀ نظامی امریکا از سوی طالبان در مقابل باز شدن دفتر طالبان در قطر بنام امارت اسلامی افغانستان با بر افراشتن پرچم رسمی طالبان صورت گرفته است. دیدگاۀ شما در مورد چگونه است؟
وحید مژده: من شخصاً با طالبان بعد از مذاکرات اخیر امریکایی ها با این گروه از نزدیک صحبت نمودم، طالبان بعد از 2014م حتی حضور یک سرباز امریکایی را هم نمیخواهند و حضور نیروهای نظامی خارجی را منافی صلح میدانند و این را کاملاً به شدت رد کردند. به نظر من این در حقیقت یک ذهنیت سازی است از سوی خود امریکا و منابع استخباراتی آنها.
مرکز مطالعات: به نظر میرسد که حزب اسلامی در مورد گشایش دفتر طالبان در قطر لب به سکوت بسته است، این خاموشی حزب اسلامی را چگونه می بینید؟
وحید مژده: حزب اسلامی خاموش نیست، آقای گلب الدین حکمتیار در گفتگوی که داشتند، طالبان را سخت ملامت کردند و گفت که شما مرتکب اشتباۀ بزرگی شدید که با امریکایی ها مذاکره کردید و شما باید موقف حزب اسلامی را میداشتید، اول باید امریکایی ها خروج خود را از افغانستان اعلان میکردند بعداً شما مذاکره میکردید و حالا شما به این بازی گیر ماندید و بعد ازین به شما معلوم خواهد شد که مذاکرات مخفی چه عاقبتی خواهد داشت.
مرکز مطالعات: همزمان با گشایش دفتر طالبان در قطر، حملات مسلحانۀ این گروه در پایتخت و سائر ولایات افغانستان تجدید یافته است، به نظر شما آیا تجدید حملات، بیانگر قطع مذاکرات و برگشت به جنگ مسلحانه است و یا تقویۀ گروۀ طالبان در میز مذاکره؟
وحید مژده: طالبان در آغاز این را گفتند که این مذاکرات، مانع جنگ نیست و معمولاً در چنین مذاکرات، طرفین بخاطر بدست آوردن امتیازات، با برپایی جنگ، عملاً قدرت خود را نشان میدهند. و حالا که ما می بینیم در کابل و دیگر ولایات، حملات و انفجارات صورت میگیرد، طالبان اعلانش را در قبل کرده بودند.