احمد ضیاء رحیمزی
نتایج انتخابات اخیر ریاست جمهوری در ایران از چند دیدگاه باعث تعجب مردم چه در ایران و چه در جهان بیرونی گردید، پیروزی حسن روحانی در این انتخابات که کمتر گمان میرفت بتواند در سانسور گستردۀ نظام ایرانی پیروزی را در مقابل مخملباف و سعید جلیلی بدست بیاورد، نشان می دهد که این انتخابات و نتایج بدست آمدۀ آن به حدی بودند که بتوانند باعث تعجب حلقات سیاسی در ایران و خارج از ایران گردند.
چنانچه حسن روحانی پس از برنده شدن در انتخابات در اولین صحبت رسانه یی خود به صراحت ابراز داشت که تلاش دارد تحریم های وضع شده بر ایران از جانب غرب را کاهش دهد و زمینۀ گفتگو و مذاکره بین ایران و غرب را مساعد سازد.
همچنان عکس العمل های مقامات کاخ سفید و سایر سردمداران غرب در مورد پیروزی حسن روحانی نشان میدهند که این کشورها نیز دلچسپی دارند با استفاده از برنده شدن یک شخصیت میانه رو، در انتخابات ایران باب مذاکره و گفتگو را با آن کشور به خصوص در مورد دوسیۀ انرژی اتومی ایران بگشایند.
از جانب دیگر با توجه به سوابق سیاسی و دیپلوماتیکی حسن روحانی از آغاز انقلاب اسلامی ایران گرفته تا حال که در دستگاۀ دولتی آن کشور در پٌست های بلند رتبۀ دولتی ایفای وظیفه نموده است و با توجه به این که آقای حسن روحانی در این انتخابات که منجر به پیروزی و کسب مقام ریاست جمهوری ایران توسط وی شد، نمایندۀ هر دو جناح درگیر سیاسی در ایران یعنی اصلاح طلبان و اصول گرایان بود، چنان می نماید که موصوف با بینش و درک عمیق سیاسی از سیاست های منطقه و جهان به حل مشکلات خود با غرب و سایر کشورهای بپردازد که در وضع تحریم های اقتصادی علیۀ ایران دست بالایی دارند.
به همین گونه در واکنش ها و عکس العمل های رهبران غرب که در مورد پیروزی آقای حسن روحانی ابراز داشته اند نیز نشانه های از انعطاف پذیری و نرم خویی آنها در قبال ایران دیده می شود، چنانچه دنیس مک دانا، مسئول دفتر باراک اوباما، رئیس جمهورامریکا، در گفتگویی با شبکۀ تلویزیونی امریکایی (سی بی اس)، انتخاب حسن روحانی، به عنوان رِئیس جمهور جدید ایران را “نشانۀ امیدوار کننده” خوانده است.
مسؤل دفتر رئیس جمهور امریکا در این اظهاراتش که نشان دهندۀ توجه سیاسیون امریکا به قضایای ایران است همچنان اظهار داشت که در صورتی که ایران نشان دهد که برنامۀ هسته ای آن کشور صلح آمیز است، می تواند ما را “شریک” خود بیابد.
همچنان جان کری، وزیر امور خارجۀ امریکا نیز در عکس العمل خود راجع به پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ایران، ابراز امیدواری کرده بود که ایران با محترم شمردن تعهدات بین المللی اش به رفع “نگرانی‌های جامعه جهانی” از برنامه هسته ای آن کشور کمک کند.
به این گونه مشاهده می شود که غرب نیز پیروزی حسن روحانی در این انتخابات را با دید محتاطانه بررسی می کند ولی چنان می نماید که امریکا و در مجموع غرب امیدوار است تا اگر بتواند با حکومت جدید ایران به رهبری حسن روحانی، از در صلح و مذاکره به پیش برود، چون طبیعی است که غرب و امریکا با همه نیرو و توان سیاسی و نظامی در جهان امروزی نمی توانند اثر و نفوذ ایران در منطقه و حتی جهان را نادیده بگیرند.
ازجانب ایران نیز چنان می نماید که در این زمینه چراغ های سبزی داده شده و از ظاهر قضیه این گونه پیداست که شاید حکومت جدید ایران به رهبری حسن روحانی نیز دلچسپی داشته باشد تا شدت تحریم های کمرشکن اقتصادی را که طی سالیان گذشته و در زمان احمدی نژاد بر این کشور از جانب امریکا و کشورهای غربی وضع شده را ولو به شکل تدریجی اندکی کاهش دهد.
به گزارش رسانه ها حسن روحانی در نخستین کنفرانس خبری پس از اعلان پیروزی وی در انتخابات ریاست جمهوری، ضمن اشاره به پالیسی ها و سیاست های حکومت آیندۀ خویش در مورد برنامه انرژی اتومی این کشور گفت که هرچند این پروسه کاملاً شفاف است ولی وی و تیم حاکمش تلاش خواهند کرد تا این پروسه را هرچه بیشتر شفاف سازند.
و اما پیروزی حسن روحانی و افغانستان:
به نظر تحلیل گران مسایل سیاسی و خارجی هرچند سیاست های بزرگ در کشورهای چون ایران و پاکستان و به خصوص سیاست خارجی این گونه کشورها در مسایل متنازع چون افغانستان بیشتر ثابت می باشند و با تغییر و تحول در چهره های افراد شاید تغییر زیادی در آن پدید نیاید ولی به هر صورت کاهش تنش ها بین امریکا و ایران می تواند روی روابط افغانستان و ایران نیز تأثیر خود را داشته باشد.
حال اگر پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ایران، بتواند در راستای کاهش تنش های موجود سیاسی و اقتصادی بین غرب و ایران نقش داشته باشد، می تواند تاثیری بر روابط این دو کشور که هر چند در ظاهر امر، روند خوبی دارد نیز داشته باشد.
همچنان تحلیل گران مسایل سیاسی به این نکته نیز توجه دارند که همزمان با اعلان پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ایران، رئیس جمهور حامد کرزی اولین رئیس جمهور کشورهای دنیا بود که با ارسال پیامی عنوانی وی ضمن تبریک گفتن این پیروزی اظهار امیدواری کرد که روابط دو کشور پس از این بیشتر گسترش یابد.
به عین ترتیب جانان موسی زی سخنگوی وزارت خارجه افغانستان نیز با توجه به پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ایران میگوید افغانستان امیدوار است مشکل ایران با غرب از راه مذاکره حل شود و این سخن موسی زی دال بر همین است که نقش اساسی در روابط بین افغانستان و ایران را روابط ایران با غرب و به خصوص امریکا تشکیل میدهد واین همان حقیقتی است که مردم و سیاسیون آزاد اندیش افغان همیشه روی آن تاکید داشته اند و گفته اند که افغانستان میدان جنگ منافع کشورهای همسایه، منطقه و جهان است و اگر این جنگ ها خاتمه یابند، وضعیت صلح و امنیت در افغانستان نیز بهبود خواهد یافت.
چنانچه شاهد هستیم که دولت ایران طی یاز ده سال گذشته همیشه از حضور نیروهای امریکایی در افغانستان انتقاد کرده و بارها مقامات این کشور و حتی دکتور محمود احمدی نژاد رئیس جمهور بر حال ایران افغانستان را “اشغال شده”، خوانده اند. نیروهای بین‌المللی نیز در افغانستان بارها ایران را متهم به حمایت و تقویت مخالفان مسلح در افغانستان کردند.
تنش میان ایران و آمریکا همیشه برای افغانستان مشکل‌زا بوده است.
هر چند سخنگوی وزارت خارجه افغانستان نیز به این نتجیه رسیده است که مشکلات غرب و ایران مانع روابط ایران و افغانستان به شکل احسن آن گردیده است، و خواهان حل و فصل موضوعات مورد مناقشۀ ایران و غرب از راه گردیده است، اما با آن هم نمی توان به بهبود قابل ملاحظه ای در روابط بین افغانستان و ایران پس از برنده شدن حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری این کشور گردیم، چون همان گونه که برخی کارشناسان ارشد مسایل سیاسی استدلال می کنند از یک جانب تا حال خروج نیروهای امریکایی و غربی از افغانستان و سرنوشت جنگ این کشورها در افغانستان روشن نیست و از جانبی هم به قول برخی کارشناسان امور، سیاست های ایران و پاکستان در مسایل مهم و استراتیژیک این کشورها و از جمله در مورد روابط شان با افغانستان از چشمه سار “سپاه پاسداران ایران” و شبکه “آی ایس آی پاکستان” آب می خورند.
به این ترتیب باید منتظر شد و دید که آینده در مورد سیاست های حکومت حسن روحانی در ایران در مورد افغانستان به کدام سو در حرکت خواهد افتاد؟
————————————————————————————————————————————–