شماری از رسانه‌ها اخیراً در مورد یک زندان پنهانی نیروهای امریکایی در ولایت قندهار خبر دادند و پس از آن رئیس جمهور کرزی طی فرمانی، جهت بررسی موجودیت زندانیان نزد نیروهای امریکایی، هیأتی را به آن ولایت اعزام کرد.
پرونده زندانها و زندانیان بی‌گناه افغان، در سال‌های اخیر ریاست جمهوری حامد کرزی یکی از جنجال برانگیزترین موارد در روابط افغانستان و امریکا بوده است و آقای کرزی از سال گذشته بدین‌سو، برای بستن زندان‌های امریکا در افغانستان اقدام کرد؛ اما هنوز هم زندان‌های سری نیروهای امریکایی در مناطق مختلف کشور وجود دارند.
زندان‌های امریکا در افغانستان
نیروهای امریکایی پس از حمله بر افغانستان در سال ۲۰۰۱ میلادی، در مناطق مختلف کشور زندان‌های آشکار و پنهانی را جهت نگهداری زندانیان افغان، برخلاف قانون اساسی افغانستان و سایر قوانین بین المللی، ساختند که در سال‌های اخیر این مسئله به تیره‌گی روابط میان امریکا و حامد کرزی نیز انجامید.
بسیاری از کسانی که در این زندانها زندانی شده‌اند و مورد ظلم و ستم و شکنجه قرار گرفته‌اند، تنها به ظن اینکه با مخالفان امریکایی‌ها همکاری داشته‌اند، از سوی نیروهای امریکایی دستگیر شده‌اند؛ اما کسانی که واقعاً افراد بلندپایۀ طالبان و یا القاعده بودند، به زندان گوانتانامو انتقال داده شدند.
امریکایی‌ها در دوازده سال گذشته تعداد زیادی از افغان‌ها را، بنام افراد مشکوک از خانه‌های شان بازداشت کرده و به زندان‌های مخفی خود انتقال دادند. اقارب این افراد از مکان نگهداری خویشاوندان زندانی شان ماه‌ها و سال‌ها آگانی نمی‌داشتند.
حتی در این سال‌ها با شماری از امریکایی‌ها قراردادهای بازداشت، زندانی کردن و شکنجه کردن افغان‌ها نیز بسته شده اند که بر اساس آن، به هیچ کسی اجازه داده نمی‌شد که جلو خودسری‌های آنان را بگیرد.
در سال ۲۰۰۹ میلادی “زندان سیاه” امریکایی در بگرام و برخورد غیرانسانی با زندانیان در آنجا، افشا شد که مقامات امریکایی در آن زمان از داشتن همچو زندانی انکار می‌کردند، اما بالآخره در سال ۲۰۱۱ شماری از مقامات امریکایی نیز داشتن زندان‌های مخفی آنان در افغانستان را پذیرفتند که شمار زیادی از افغان‌ها بنام افراد مشکوک، بدون هرگونه جرم برای مدت زیادی در آنجا نگهداری می‌شدند.
خبرها حاکی از آن است که نیروهای امریکایی هنوز هم حدود ۲۰ زندان مخفی در افغانستان دارند که تحت شرایط سخت کار می‌کنند و توسط قطعات مبارزه با تروریزم در قوماندانی مشترک قوای خاص امریکا اداره می‌شوند.
قرار بود یک واحد مدیریت زندانها ایجاد شود تا زندانبان‌های افغان در آنجا نحوه بازداشت افراد مشکوک و نظارت مداوم بر زندانها را یاد بگیرند، اما چنین امری محقق نشده است و مقامات خارجی می‌گویند ما مجبوریم خود از این زندانیان میزبانی کنیم تا زحمات چندین سالۀ نیروهای نظامی خارجی یک شبه بر اثر بی‌کفایتی نیروهای داخلی با فرار دسته جمعی زندانیان از این زندانها، از بین نرود!
اگر واقعا مساله این باشد و دولت افغانستان عرضه نگهداری از یک زندان را ندارد، باید خطاب به غربی‌ها گفت پس شما طی این دوازده سال چه می‌کردید؟ دولت افغانستان بی‌کفایت است یا شما که نتوانستید هزار نیروی کارآمد افغان، برای نگهداری از یک زندان را آموزش دهید؟
براساس دستورالعمل نیروهای خارجی، آنها حق دارند هر فردی را که بازداشت می‌کنند، او را باید پس از ۹۶ ساعت آزاد کنند و يا به دولت افغانستان تحويل دهند. اما شماری از وکلای مدافع زندانيان می‌گویند که موکلان آنها ماه‌ها و سال‌ها، بدون اتهام رسمی بصورت غيرقانونی زندانی بوده‌اند.
کسانی که در زندان بگرام زندانی بودند، پس از اقدام کرزی برای رهایی زندانیان بی‌گناه از این زندان، معلوم شد که جز چند فرد تمامی زندانیان این زندان بی‌گناه و بدون موجودیت هرگونه اسناد در مورد مجرم بودن شان، از سال‌ها بدین سو نگهداری شده بودند. ولی “زندان سیاه” امریکایی‌ها در بگرام هنوز هم وجود دارد و شماری از افغان‌ها تحت نام زندانیان خطرناک در آن نگهداری می‌شوند.
وضعیت زندانیان در زندان‌های امریکایی
بر اساس گزارش‌های متعدد، در این زندانها با زندانیان بر اساس قوانین افغانستان و معیارهای حقوق بشری رفتار نمی‌شود بگونه ای که هیچ کسی و هیچ نهادی اجازۀ بازدید از زندان‌های تحت کنترول امریکا در افغانستان را ندارد.
از سوی دیگر هیچ کس دربارۀ این افراد اطلاع ندارد. این افراد هم نمی‌دانند که جرم شان چیست؟ بازداشت این افراد بدون هیچ گونه اتهامی و به صورت نامحدود می‌باشد. آیا این اقدام نقض آشکار قانون نیست؟
حکایت‌های بسیار تکان دهنده ای از ظلم و جنایات امریکایی‌ها در زندان‌های مخفی، از زبان کسانی که به نوعی از این زندانها رها شده‌اند، نقل شده که خلاف تمام معیارهای بین المللی و ارزش‌های انسانی بوده است.
محرومیت از خواب به مدت چند روز، نگه داشتن طولانی در آب سرد بدون هیچ پوششی، لت وکوب‌های غیر معمول، استفاده از شوک برقی، عدم دسترسی به وکیل و غیره نمونه‌های بارزی از رفتارهای غیر انسانی نیروهای خارجی در قبال زندانیان افغان است.
زندان مخفی در قندهار و واکنش در برابر آن
اینکه در این روزها خبرهای موجودیت یک زندان سری نیروهای امریکایی در قندهار به نشر رسیده است، هنوز معلوم نیست که در این زندان چه تعداد افراد بی‌گناه نگهداری می‌شوند و چه زمانی در آنجا زندانی شده‌اند.
زندان مخفی نیروهای امریکایی در قندهار یک بار دیگر نشان داد که امریکایی‌ها به هر صورت به جنایات ضد بشری خود ادامه می‌دهند و با داشتن همچو زندانها، در آینده نیز افراد بی‌گناه را مورد ظلم و ستم و شکنجه قرار خواهند داد.
از سوی دیگر، در حالی که باشنده گان ولایت قندهار و ولایت‌های همجوار آن بارها به مقامات این ولایت شکایاتی را رسانیده‌اند که گویا زندان مخفی در این ولایت وجود دارد و نیروهای خارجی اقارب آنان را بازداشت کرده اما در زندانها وجود ندارند؛ ولی مقامات آن ولایت این شکایات را نادیده گرفته و اکنون می‌گویند که در مورد چنین زندانی معلومات ندارند.
در کنار آن مقامات کمیسیون به اصطلاح حقوق بشر در قندهار نیز باآنکه اعتراف می‌کنند که در این مورد شکایت‌های را دریافت کرده‌اند، اما از همچو زندانی آگاهی ندارند. آیا کسانی که به گونۀ غیرقانونی زندانی و شکنجه می‌شوند، بشر نیستند که در راه دفاع از حقوق آنان صدای خود را بلند می‌کرد؟
این امر نوعی همکاری با ادامۀ فعالیت‌های جنایت کارانۀ نیروهای امریکایی است که باوجود همچو شکایت‌ها اقدامی نکرده‌اند.
رئیس جمهور کرزی نیز در سال‌های اخیر ریاست جمهوری خود به این جنایات توجه کرده است، اما در سال‌های پیش از جنایات نیروهای امریکایی چشم پوشی کرده و تنها بر تقبیح کردن آن اکتفا می‌کرد.
مقامات دولتی افغانستان همه ای جنایات نیروهای امریکایی را می‌دانند. حتی می‌دانند که قرار است امریکا پایگاه هایش را تبدیل به مرکز تجمع زندان‌های خود نماید و از این افراد در آزمایشگاه‌های متعددی که قرار است در این پایگاه‌ها ایجاد شود استفاده کند، اما باز هم می‌گویند پایگاه‌های دایمی به نفع افغانستان است.
حال سوال در اینجاست که وجود چنین زندان‌های مخفی در پایگاه‌های نظامی امریکا بیانگر چیست؟ دلسوزی امریکا برای افغانستان که با بازداشت افراد مشکوک باعث جلوگیری از ناامنی و بی‌ثباتی کشور می‌شوند یا حس تسلط و استعمارگری که هرچه خواستند در کشور ما انجام دهند و کسی توان مقابله با آنها را نداشته باشد؟
این زورگویی ها، قتل و غارتها، خودسری‌های غرب در افغانستان و غیره به معنای دوستی با ملت افغانستان هرگز شده نمی‌تواند و امریکایی‌ها می‌خواهند بگویند که حکومت افغانستان جلو اعمال خشونت بار آنها را گرفته نمی‌تواند. پایان