پنجاه و پنجمین کنفرانس امنیتی مونیخ، جهت بررسی چالش‌های سیاسی و امنیتی جهان، هفته گذشته (از ۱۵ الی ۱۷ فبروری سال ۲۰۱۹م) در شهر مونیخ آلمان برگزار گردید. در این نشست سه روزه ۳۵ تن از رهبران دولت‌ها، ۵۰ وزیر خارجه، ۳۰ وزیر دفاع و ده‌ها تن دیگر از رؤسای شرکت‌ها و نمایندگان سازمان‌های غیر دولتی از سراسر جهان حضور داشتند.
رئیس جمهور افغانستان نیز در رأس یک هیئت عالی‌رتبه در این کنفرانس اشتراک کرده بود و علاوه از اشتراک در این کنفرانس در حاشیه‌های آن با رهبران و مقامات دولتی برخی کشورها نیز دیدارهای جداگانه‌ی داشت. در این دیدارها تمرکز وی بیشتر روی قضیۀ صلح افغانستان و تعریف از صلح پایدار بود.
با آنکه پنجاه و پنجمین کنفرانس سالانۀ امنیتی مونیخ در حالی برگزار شد که قضیه صلح و خروج نیروهای خارجی از افغانستان سرخط خبرها در این کشور است و امیدها بر این بود که قضیه افغانستان بخش مهم آجندای این کنفرانس باشد؛ اما در این کنفرانس توجه اندکی به قضیۀ افغانستان شد.
پنجا و پنجمین کنفرانس سالانۀ مونیخ، قضیه افغانستان در کنفرانس مونیخ و حاشیه‌های این کنفرانس از جمله موضوعاتی اند که در این مطلب مورد بحث قرار گرفته اند.
پنجاه و پنجمین کنفرانس مونیخ
کنفرانس امنیتی مونیخ از سال ۱۹۶۳م به این‌سو همه‌ساله در ماه فبروری جهت ارزیابی امنیت جهان برگزار می‌گردد. محل برگزاری این کنفرانس در هوتل ‘بایریشر هوف’ شهر مونیخ است. این کنفرانس در نوع خود بزرگترین انجمن مستقل جهانی برای تبادل نظر و بحث سیاست امنیتی بین‌المللی است که در آن چهره‌های ارشد بیش از ۷۰ کشور جهان گردهم می‌آیند.
اشتراک کننده‌گان این کنفرانس سران حکومت‌ها، وزیران، اعضای پارلمان‌ها، نمایندگان عالی‌ربتۀ نیروهای مسلح، شخصیت‌های برجسته از سازمان‌های بین‌المللی، نماینده‌گان جامعۀ مدنی و همچنان بخش‌های صنعتی و نماینده‌گان رسانه‌ها می‌باشند.
هفتۀ گذشته پنجاه و پنجمین دور کنفرانس سالانۀ مونیخ بود که به روزهای ۱۵، ۱۶ و ۱۷ ماه فبروری سال جاری میلادی برگزار شد. با آنکه آیندۀ اتحادیۀ اروپا، چگونگی تجارت و امنیت بین‌الملل، کنترول تسلیحات و پیامدهای مبارزۀ قدرت میان امریکا، چین و روسیه از جمله موارد مهم بحث عنوان شده بودند؛ اما بیشتر بحث‌ها در این کنفرانس روی اختلافات آمریکا و اروپا، اتهامات قدرت‌ها علیه یگدیگر و چگونگی مبارزه علیه گروه داعش متمرکز بود.
در این کنفرانس مایک پنس، معاون رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا ایران را به عنوان بزرگترین تهدید برای صلح و امنیت در خاور میانه عنوان کرد و نیز از کشورهای اروپایی به طور انتقادانه خواست تا از توافق هستوی با این کشور خارج شوند. پنس در سخنان خود تأکید کرد: «وقت آن فرا رسیده است که اروپا از توافقنامۀ هستوی با ایران خارج شود.» اما در مقابل محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران ضمن اینکه اتهامات وارده از سوی مایک پنس را رد نمود، واشنگتن را عامل اصلی بی‌ثباتی منطقه خواند.
موضوع مهم دیگر در کنفرانس مونیخ تأکید بر نابودی گروه داعش بود. در این نشست روی استراتیژی غرب علیه داعش بحث شد. پاتریک شنهن، سرپرست وزارت دفاع امریکا در کنفرانس مونیخ گفت، واشنگتن برای مقابله با گروه داعش قصد دارد اشتراک متحدان منطقوی را تقویت کند و رویارویی با دولت اسلامی را به خارج از عراق و سوریه نیز گسترش دهند. وزیر دفاع آلمان نیز حفظ آماده‌گی برای مقابله با داعش را یک ضرورت خواند و تأکید کرد، با آنکه که داعش در عراق و سوریه ضربۀ سختی خورده؛ اما باید اذعان کرد که تغییر در چهره نیز داده و شبکۀ جهانی از سایر گروه‌های تروریستی را ایجاد کرده که قصد فعالیت زیر زمین را دارند.
قضیۀ افغانستان در کنفرانس مونیخ
با آنکه در کنفرانس مونیخ دربارۀ هیچ موضوعی تصمیم الزامی اتخاذ نمی‌گردد؛ ولی رای‌زنی‌ها و دیدارهای سیاسی مهمی در آن صورت می‌گیرد. افغانستان با امید اینکه برگزاری نشست امنیتی مونیخ منجر به همکاری‌های بیشتر جامعۀ بین‌المللی به خصوص در بخش صلح و امنیت با حکومت افغانستان شود، در این نشست اشتراک نمود.
هرچند انتظار می‌رفت که با توجه به مذاکرات جاری صلح امریکا ـ طالبان و احتمال خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، قضیۀ افغانستان در صدر اجندای پنجاه و پنجمین کنفرانس مونیخ قرار خواهد داشت؛ اما چنین نبود و تنها کسی که در این کنفرانس به قضیۀ افغانستان اشارۀ کوتاهی داشت، انگلا مرکل نخست وزیر آلمان بود. مرکل در آخرین روز کنفرانس مونیخ نسبت به خروج سریع نیروهای امریکایی از افغانستان هشدار داد و گفت: «کار بزرگی در آلمان انجام شده، وقتی مردم قناعت یافتند که از امنیت آلمان باید در کوه‌های هندوکش دفاع شود.»
رئیس جمهور غنی در کنفرانس مونیخ در یک نشست ویژه‌ای که بگونۀ سوال و جواب انجام شد، نیز تلاش کرد تا خواسته‌ها و توقعات حکومت خود را در رابطه به پروسۀ صلح و همکاری‌های کشورهای غربی به صراحت بیان کند. غنی تلاش کرد که تعریفی از صلح پایدار را به جهانیان ارایه کند و تأکید بیشتر بر این داشت که به هیچ عنوان بدون مالکیت افغانستان صلح پایدار در این کشور تأمین نخواهد شد.
حاشیه‌های کنفرانس مونیخ
حاشیه‌های کنفرانس امنیتی مونیخ فرصت مناسبی برای ملاقات‌های دوجانبۀ مقامات ارشد کشورهای جهان می‌باشد. پنجاه و پنجمین کنفرانس امنیتی مونیخ برای مقامات افغان نیز یک فرصت خوبی برای دیدار و گفتگوها با شرکای بین‌المللی و جامعۀ جهانی بود. در اینجا نگاهی به ملاقات‌های مقامات افغانستان در حاشیه‌های کنفرانس مونیخ داریم:
دیدارها با مقامات امریکا: رئیس جمهور غنی در حاشیۀ کنفرانس مونیخ بگونۀ جداگانه با مایک پنس، معاون رئیس جمهور امریکا، زلمی خلیلزاد، نمایندۀ خاص امریکا برای گفتگوهای صلح افغانستان و نانسی پلوسی، رئیس کانگرس ایالات متحدۀ امریکا دیدار و در رابطه به پروسۀ صلح و اصلاحات انتخاباتی بحث و گفتگو کرد.
مایک پنس در دیدار با اشرف غنی از برگزاری لویه جرگه مشورتی صلح و تلاش برای اصلاحات در کمیسیون انتخابات قدردانی کرد و اظهار داشت که امریکا متعهد است تا نگذارد افغانستان یک بار دیگر به لانۀ امن برای “تروریستان” مبدل گردد. از سویی هم، زلمی خلیلزاد در دیدار با رئیس جمهور غنی روی اقدامات بعدی صلح به شمول برگزاری لویه جرگه مشورتی صلح و پیشرفت‌های اخیر در این رابطه تبادل نظر نمود. نانسی پلوسی رئیس کانگرس امریکا نیز در رابطه به پروسۀ صلح و برگزاری لویه جرگه مشورتی صلح با رئیس جمهور غنی گفتگو کرد و اطمینان داد که امریکا متعهد به همکاری‌های دوامدار با افغانستان به شمول پروسۀ صلح و مبارزه مشترک با تروریزم است و در این خصوص امریکا یک متحد استراتیژیک افغانستان باقی خواهند ماند. رئیس جمهور غنی نیز ضمن قدردانی از همکاری دوامدار دولت امریکا، افزود که نیاز است تا بحث‌های جاری در رابطه به صلح منتج به صلح پایدار در افغانستان گردد.
دیدارها با مقامات اروپایی: علاوه از مقامات امریکایی رئیس جمهور غنی در حاشیۀ کنفرانس مونیخ بگونۀ جداگانه با مقامات کشورهای اروپایی نیز دیدارها و گفتگوهایی داشت. در این میان انگلا مرکل نخست وزیر آلمان، ایرنا سولبرگ نخست وزیر ناروی، گاوین ویلیامسن وزیر دفاع بریتانیا، خانم فدریکا موگرینی مسوول روابط خارجی و نمایندۀ خاص اتحادیۀ اروپا و هلوسی آکار، وزیر دفاع ترکیه از جمله افرادی بودند که با رئیس جمهور غنی دیدار و گفتگو کردند.
در کل این دیدارها و گفتگوها بر محور مذاکرات بین‌الافغانی صلح، مبارزه با تروریزم، انتخابات ریاست جمهوری، همکاری‌های منطقوی و انکشاف و چگونگی ثبات در افغانستان می‌چرخید. همچنان مقامات اروپایی که با رئیس جمهور غنی دیدار کردند، هر کدام از همکاری‌های دوامدار خویش با افغانستان اطمینان دادند.
دیدارها با مقامات سایر کشورها و سازمان‌ها: رئیس جمهور غنی در حاشیۀ نشست مونیخ با ستولتنبرگ، سکرترجنرال سازمان ناتو، همچنان داکتر انور محمد قرقاش وزیر دولت در امور خارجۀ امارات متحده عربی، امیر قطر شیخ تمیم بن حمد آل ثانی و عبدالعزیز کاملوف وزیر خارجۀ ازبکستان، بگونۀ جداگانه دیدار و گفتگو کرد. در این دیدارها نیز پروسۀ صلح افغانستان، همکاری برای مبارزۀ مشترک با تروریزم و تحکیم بیشتر روابط دوجانبه موارد مهم گفتگوها بود.
در کل با آنکه در پنجاه و پنجمین کنفرانس مونیخ به قضیۀ افغانستان توجۀ اندکی شد؛ اما حکومت افغانستان تلاش نمود تا به جهانیان نشان دهد که افغانستان در خط نخست جنگ با “تروریزم” قرار دارد ونیاز است که این کشور در بخش امنیتی و مبارزه با گروه‌های مسلح همکاری شود. همچنان مقامات اففانستان با استفاده از وقوع حملات اخیر در هند و ایران تلاش کرد تا این موقف خود را برجسته‌تر سازد و نیز پاکستان را بدلیل حمایت از گروه‌های تروریستی زیر فشار جهانیان قرار دهد.
پایان